Ülkemizde belediyeler, Stk’lar ve uzmanlar her türlü platformda evlilik okulları düzenliyor ancak bu eğitimlere katılım düzeyleri çok düşük kalıyor. Bunun için evlilik okulları ya eğitim sistemi içerisinde ya da nikah öncesinde yapılacak şekilde kurumsal bir yapıya büründürülmeli. Eş adayları bilinçli bir evlilik yapabilmeleri için bu ehliyete sahip olup olmadıklarını görebilmelidirler.  Bu imkanlar oluşuncaya kadar eş adayları kişilik yapılarını öğrenmek, evlilikte karşılaşabilecekleri sorunları görebilmek ve daha bilinçli bir evlilik yapabilmek için ruh sağlığı uzmanlarından gerek bireysel, gerek eş adayı ile destek alarak evliliklerini inşâ etmeleri çok önemlidir. Eş adayında aranması gereken kriterleri yazı serimizin devamı olan yazımıza önemine binaen bu girizgâh ile başladık.

Sosyal ve Kültürel Denklik

İnsanın yetiştiği ortam, gelenek ve görenekleri, kısaca sosyal hayatı kişinin kendi psikolojisi etkileyen önemli faktörlerden bir tanesidir. Farklı sosyal ortamlarda büyüyen eşler birbirini anlamakta zorluk çekebilirler. Eş adayları arasında zamanla aşırı kıskançlıklar, küçümsemeler, hakir görmeler gibi davranışlar olabilir. Sosyal denklik sadece eş adaylarını etkilemez, aynı zamanda aileleri de etkileyen bir faktördür.

Geniş aile veya çekirdek aile de yetişmek, şehirde veya kırsal alanda, zengin veya fakir bir çevrede büyümek kişinin şahsiyetini, olaylara bakış açısına olumlu veya olumsuz etki eder. Ataerkil veya anaerkil bir ailede büyüyen bireylerin birbirlerine yaklaşımları da aile kökenlerinden kaynaklı olarak olumsuz olabilir. Çünkü bir insanın 12 yaşına kadar yetiştiği sosyal ortam, o insanın kişilik ve şahsiyetinin oluşmasında güçlü bir etkendir. Kişilik ve şahsiyetler arasındaki uyuşmazlık evliliğin düşmanıdır. Eş adayları sosyal yaşam alanlarını, yetiştikleri ortamları iyi değerlendirilerek, bunun getirebileceği sıkıntıları başlangıçta konuşarak halletmeleri gerekir.

Ekonomik Denklik

Bilhassa yaşadığımız son 30 yılda insanların maddiyata bakış açıları ciddi olarak değişmeye başlamıştır. Eskiden evliliklerde ekonomik kriterler bu kadar ön planda değildi. Eşler, hayatın zorluklarına karşı birlikte mücadele etme hususunda üzerlerine düşeni yapabilmekteydiler. Rızık noktasında bu kadar endişeli değillerdi. Olaylar karşısında daha tevekkül sahibiydiler.

Ancak günümüzde çalışmadan kazanmak, rahat iş bulmak, çok zengin olmak gibi hayaller daha fazla gündemde. Genç kızlarımız onu rahat ettirecek erkek ararken, erkekler ise çalışan eş arama gibi kriterleri daha fazla ön plana çıkarmaya başladılar. Yeterli ekonomik refahın olmadığı evliliklerde maddiyata daha ön plana çıkmakta, lüks bir hayat beklentisi ise ilişkileri zedeleyebilmektedir. Hele sonradan yaşanan fakirlik veya zenginlik, evlilik hayatını yerine göre daha olumsuz kılabilmekte ve eşler yeni hayatın getirdiği artılara, eksilere uyum sağlamakta zorlanabilmektedir.

Fakirliğin veya zenginliğin mutlak bir mutluluk getirdiğini söylemek mümkün değildir. Mühim olan evlenecek eşlerin bir imtihan dünyasında olunduğu bilmeleri ve birbirlerine her zaman destek ve yardımcı olacak şekilde hareket edip, etmeyeceklerini evlilik öncesinde konuşmaları çok önemlidir.

İnanç ve Kültür Denkliği

Hz. Peygamberinde bilhassa tavsiye ettiği eş adayının inançlı olması evlilik kriterinde önemli bir yere sahiptir. Manevi değerler insanın olgunlaşmasını, hayata bakış açısını pozitif olmasını, dinin vaz ettiği kurallara uyması ile ruhun olgunlaşması gibi önemli rolleri vardır.  İnançlı ve ahlaklı bir eş adayı sevgi ve merhamet sahibidir.  Ancak inancını tam özümsemeyen, ahlaki zafiyetleri olan eş adaylarına da dikkat etmek gerekir. İnanç bağlamında farklı yaklaşımı olan kişilerin evliliklerinde problemler olabilmekte, mezhep farklılıkları çatışmalara sebebiyet verebilmektedir. Bu hususların evlilik öncesinde üzerinde önemle durulması ve eşimizden nasıl bir hayat beklentisi içerisinde olduğumuzu açık açık konuşmak gerekir.

Gördüğümüz gibi iki kişinin bir araya gelmesi evlilik denklemini hemen çözmüyor. Anlatmaya çalıştığımız bu temel kriterlerin yanısıra birçok farklı kriterlerde vardır. Bu kriterlerin ortaya daha sağlıklı çıkması açısından evlendiğimiz eşimize sormamız gereken soruları bir sonraki yazımızda ele almaya devam edeceğiz.

Aile Danışmanı / Çocuk ve Ergen Psikoterapisti

Özcan Dalgıç