Ev hizmetlerinde çalıştırılanlar  sigorta kapsamına alındı-artık her ev işyeri olabilir

Kamuoyunda Torba Kanun olarak adlandırılan 6552 sayılı Kanun, 11.09.2014 günlü Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu Kanun ile birçok yeni  düzenlemeler ve değişiklikler yapıldı. Bu değişiklik ile hem ev hizmetlerinde eleman çalıştıranlara bir takım yükümlülükler getirildi, hem de ev hizmetlerinde çalışan tüm kişilere sigortalı olma yolu açılmış oldu.

01.04..2015 tarihinden itibaren artık, ev hizmetlerinde bir ayda 10 gün veya  daha fazla süre ile çalıştırılanlar sigortalı yapılmak zorundadır.

6552 sayılı Kanunun 55.maddesi ile 5510 sayılı Kanuna eklenen “Ev hizmetlerinde çalışanların sigortalılığı” başlıklı   Ek madde 9 .maddesinde çok önemli düzenlemeler yapıldı.

Ek madde 9’un birinci fıkrası ile;” Ev hizmetlerinde bir veya birden fazla gerçek kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 gün ve daha fazla olan sigortalılar hakkında Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılara ilişkin hükümler uygulanır. Bunların bildirimi, işverenler tarafından örneği Kurumca hazırlanan belgeyle en geç çalışmanın geçtiği ayın sonuna kadar yapılır. Süresinde yapılmayan bildirim için işverene 102 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendi hükmü uygulanır” hükmü getirilmiştir.

Buna göre; çocuk bakıcılığı, temizlik, yemek vb. nedenlerle günün belli saatlerinde evinde eleman çalıştıran kişiler, her gün çalışılan saatleri toplayacak ve 8 saati bir gün olmak üzere hesaplama yapacaktır. Örneğin bir ayda 80 saat bu şekilde eleman çalıştıran bir kişi, ayda 80/8=10 gün eleman çalıştırmış olacağından, SGK’da evini işyeri olarak tescil ettirecek ve çalıştırdığı kişi için işe giriş bildirgesi ve her ay, aylık prim ve hizmet belgesi düzenleyecektir, bunu yapmaması ya da süresinde yapmaması halinde ise 5510 sayılı Kanun’un 102.maddesine göre bir asgari ücret tutarında(2015 yılı için 1.201,50 TL. tutarında) idari para cezası ödemek zorunda kalacaktır.

Ev hizmetlerinde bir veya birden fazla gerçek kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 günden az olanlar için ise, çalıştırıldıkları süreyle orantılı olarak çalıştıranlarca 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının %2’si oranında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi ödenecektir. 2015 yılı birinci dönem itibariyle  ödenecek tutar, örneğin ayda 5 gün çalıştırılan bir sigortalı için 1.201,50/30x5X0,02=4,00 TL.dir.

Bu şekilde çalışanların sigortalılık tescili, çalışan ve çalıştıran imzalarını da ihtiva edecek şekilde  ve en geç çalışmanın geçtiği ayın sonuna kadar Kuruma verilmesi gereken örneği Kurumca hazırlanacak belgenin Kuruma verilmek suretiyle sağlanacaktır. Sigortalılık başlangıcında bu belge üzerinde çalışma başlangıcına dair kayıtlı en eski tarih esas alınır. Bunlar hakkında hastalık sigortası hükümleri uygulanmaz. Bu fıkra kapsamına girenler, adlarına ödenen priminin ait olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar aynı kazancın otuz katının %32,5 oranında prim ödeyebilir. Bunun %20’si malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları, %12,5'i genel sağlık sigortası primidir. Bu süre içinde ödenmeyen primin ödenme hakkı düşer. Ödenen primler 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalılık sayılır.

Ayda 10 günden az süreyle ev hizmetlerinde çalışan kişiler,bizzat kendileri tarafından her ay %32,5 oranında prim ödemek suretiyle hem işçi statüsünde sigortalılığa hem de genel sağlık sigortalısı olma hakkını kazanabileceklerdir.

Böylelikle Türk Sosyal Güvenlik sistemine ev hizmetlerinde çalışanların da sigorta kapsamına alınması usulü girmiş olmaktadır. Şimdilik ayda 10 gün ve daha fazla çalıştırılan sigortalılar için bu kişileri çalıştıranlar işveren sıfatıyla kapsama alınmıştır. Bir ayda 10 günden daha az süre ile ev hizmetlerinde eleman çalıştıran kişiler  işveren kapsamında değerlendirilmemektedir.

Arif AYTÜRK
Emekli SGK Başmüfettişi
A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı