Çocuk eğitiminde babanın rolüne dair yazdığımız bu 3. yazımızı, başta bir baba olarak kendimizin ve tüm babalarımızın istifade edebilmesi temennisiyle önemli noktaları maddeler halinde anlatmaya çalıştık.

• İyi bir çocuk yetiştirmek için önce iyi bir eş olmalısınız. Eşinize sevgi, saygı ve merhamet göstermelisiniz. İyi bir çocuk ancak mutlu bir aile de yetişir. Aynı şekilde çocuklarınıza da ilgi, alaka, sevgi, sabır gibi önemli değerlerle yaklaşmalısınız.

• Çocuğunuz dünyaya gelmeden önce çocuğunuzu nasıl yetiştireceğinize, nasıl bir aile modeli kuracağınıza araştırarak, okuyarak karar verin. Aile modeline önceden karar vermeniz, çocuğunuzu nasıl yetiştireceğinizi eşinizle konuşmanız çocuğunuzu büyütürken eşinizle çatışmanızı önleyecektir. Çocuk eğitiminde ve yetiştirmesinde tutarlı ve kararlı hareket etmeyi sağlayacaktır.

• Eşinizle çocuk eğitiminde üstleneceğiz rolü önceden kararlaştırın. Çocuk eğitiminde eşinizi yalnız bırakmayın, destekçisi olun. Çocuğunuzla dünyaya geldikten itibaren onunla iletişim kurun. Güvenli bağlanma evresinde anneye destek olun. Çocuk anne kadar, sizin de sıcaklığınızı, varlığınızı hissetsin.

• Anne kadar, baba da çocukların gelişim dönemleri özelliklerini bilmesi önemlidir. Anneyi desteklemek kadar, annenin duygusal hareket ettiği noktalarda denge unsuru olmalıdır. Babaların, annelere göre çocuklarına daha bağımsız davranmak için fırsat verdikleri gözlemlenmiştir. Bu yaklaşım, çocuğun hem bilişsel hem de kişilik gelişimini olumlu yönde etkiler. Babalar gerçekçi yapılarıyla gerekirse, annenin annelik merhameti ve duygusal yapısı ile aşırı yumuşak, hoşgörülü veya baskıcı, koruyucu yapısına müdahale eder. Çocuğun kendi ayakları üzerinde durabilmesini sağlar.

• Çocuğunuza iyi bir rol model olarak, kişiliğinin oluşumunu sağlayın. İyi bir eş, iyi bir ebeveyn, iyi bir insan olarak çocuğunuz sizi kendine model alsın. Erdemli, ahlaklı, karakterli olmayı önce sizden öğrensin.

• Milli ve manevi değerlerini öğrenebilmesi, yaşaması için gereken tüm alt yapıyı çocuğunuza kazandırmaya çalışın. Çocuğunuzla, dünyevi, dini, milli, tarihi, ahlaki konular hakkında bol bol konuşun, sohbet edin. Hayatın bir anlamı, gayesi olduğunu gösterin. Yaşadığınız tecrübeleri çocuğunuza aktarın.

• İyi bir baba çocuğa evde belli haklar tanırken, belli sorumluluklar verir, evdeki bazı onarım çalışmalarında çocuğundan yardım alır, belli faaliyetleri çocuğu ile paylaşarak onu mutlu kılar. Bunun için sorumluluk bilincini kazandırıp, özgüven ve cesaret sahibi olmasını destekleyin. Çekingenliğini yenmesi ve kendisini ifade edebilmesi için cesaretlendirin.

• Çocuklarınıza verdiğiniz sözleri tutmaya çalışın, tutamayacağınız sözleri vermeyin. Yalan söylemeyin, söylediklerinizle yaptıklarınızın tutarlı olduğunu gösterin. Çocuğunuzun söylediklerine değer vererek, aktif olarak dinleyin.

• Çocuğunuzu ihmal etmeyin, değer verdiğinizi, her koşulda sevdiğinizi ona hissettirin.  Babanın yoksunluğunun çocuğunuzu olumsuz etkileyeceğini bilerek hareket edin. İşinizi, seyahatlerinizi evinizi ve çocuğunuzu ihmal etmeden yapmaya gayret edin.

• Çocuğunuzla günlük rutin sohbetlerinizi yapın. Oyun oynayıp, kitap okuyun. Kaliteli zaman geçirin. İş yoğunluğu, yorgunluğu vb. bahaneler ile çocuğunuza bugün zaman ayırmaz iseniz yarın çok geç olabilir ve pişman olabilirsiniz.

• Baba- oğul, baba- kız olarak etkinliklere katılın; sinemaya gitmek, alışveriş yapmak, bisiklete binmek, tamir yapmak, top oynamak, yüzmek, kitap okumak, doğa gezileri, kamp etkinlikleri yapmak gibi.

• Çocuğunuz üzerinde kuracağınız otoriteyi, fiziksel ve sözlü şiddet ile kurmayın. Kurallarınızı kararlı ve tutarlı uygulayın. Çocuğun disiplininde etkisiz ve pasif bir rol oynamayın.

• Çocuğunuz, çocuk olduğu bilinciyle hata yapabilme payı bırakın. Hatalı ve yanlış davranışlarında, neyin yanlış olduğunu anlatın. Doğrusunun nasıl olduğunu, nasıl yapabileceğini anlatın ve gösterin. Diğer çocuklarla kıyaslamayın. Yıkıcı eleştirilerde bulunmayın.  Yapabildiği, başarabildiği şeylerde yüreklendirip, övün. Aşırıya kaçan davranışlarda ise yaptığı hatanın bedelinin, sorumluluğunu üstlenmesini sağlayın.

• Erkek çocuklarda suça yöneliş oranıyla, küçüklüklerinde yeterli bir baba (erkek) figürünün yokluğu arasında da ilgi vardır. Otorite yokluğu (çünkü baba otoriteyi simgelemektedir) çocuğu antisosyal olaylara (çalma, saldırganlık gibi) itebilmektedir. Erkek çocuğu için cinsel kimlik kazanımında babanın rolünün önemini unutmayın. Kız çocukları için ise, babanın önemi farklıdır çünkü baba, hayatlarında tanıdıkları ilk erkektir. Bu nedenle baba ile kurulan ilişki, gelecekte karşı cinsle kurulacak ilişkilerin kalitesini ve şeklini belirler.

• Çocuğun okulunu ve derslerini sadece anneye bırakmayın. Okul başarısının artışında, sosyal zekâ gelişimi, liderlik yapısının oluşması, arkadaşlarıyla uyum, aile ve topluma karşı davranış problemlerinin gelişmemesi için çocuğun babasına ihtiyacı olduğunu her zaman akılda tutun.

• Çocukluğunuzda, babanızdan gereken ilgi, alaka, sevgiyi gelenekler veya yaşam mücadelesi nedeniyle görmemişseniz bile bu yapıyı bir şekilde yıkarak çocuğunuzla aranızda kopuk bir ilişkinizin olmasına müsaade etmeyin.

Kısaca çocuk hayatı babadan öğrenir. Hayata tutunabilmesi için kitaplarda yazılmayan, okulda öğretilmeyen birçok konuyu babası ile kuracağı sağlıklı bir iletişim ile öğrenir. Başkalarının etkisine gireceği ergenlik dönemini gelmeden okul öncesi ve okul dönemini iyi değerlendirin.  Ailesine ve topluma faydalı olacak, iyi bir insan evladı yetiştirmek için üzerinize düşen sorumluluğu üstlenin ve elinizden geleni yapmak için gayret edin. Gayret biz babalardan, tevfik Allah’tan…

Özcan Dalgıç

Aile ve Çocuk Danışmanı

Çocuk ve Ergen Psikoterapisti