Ukrayna'daki savaşın ardından artan enerji fiyatlarının, enerji giderlerini satın alarak karşılayan başta AB ülkeleri olmak üzere, tüm ülkelerin enerji darboğazı yaşayacağı aşikârdır. Şimdiden Fransa, Almanya, İtalya ve İngiltere olmak üzere çok katı tedbirler aldılar. Ayrıca enerjinin tasarruflu kullanılmaması durumunda, yeniden fosil yakıtlara dönülebileceği ve insan sağlığını doğrudan etkileyecek çok daha olumsuz iklim krizinin olacağı, birçok uzman tarafından ifade edildi. Bu nedenle, petrol ve doğal gaz kullanımının yerine, hem yeni enerji kaynakları alanında Ar-Ge çalışmalarının ivmelenmesi, hem de enerjinin tasarruflu kullanımı konusunda tüketicilerin bilinçlendirilmesi gerekir.

Dünya küresel bir kriz yaşamaktadır. Allah’ın bize bahşettiği dünya imkânlarını çok hor kullandık. Bolluğun hiç bitmeyeceğini düşündük. Bu güne kadar kapitalizm timsah dişlerini acımasızca kullandı. Kapitalizm sömürü sistemini devam ettirmek için, sistemi kendi istikametlerinde dengeleme yöntemini kullandı. Ancak küresel kriz kapitaliz sistemi de vurdu ve artık kendi dertlerine düştüler. Bütçelerinden ekonomiye büyük destekler vererek borç yüklerini içinden çıkılamaz hale getirdiler. ABD ve AB Bölgesi’ndeki ülkelerin bütçe dengelerinin eksi konumda oldukları bilinmektedir. Ayrıca birçok alanda dünyanın üretim merkezi konumunda olan Çin’deki üretim düşüşü, küresel sistemdeki krizin döngüye dönüşebileceği öngörülebilir. Pandemi nedeniyle, tedarik zincirinde kırılmalar oldu ve arz yetersizliğinden gıdadan emtia fiyatlarındaki artışlarla birlikte üretimde kalite düşüşleri görüldü. Ukrayna Rusya savaşı krizi tırmandırdı, fiyatların üzerine tuz-biber döktü, üretim darbe aldı ve fiyatların daha çok artmasına neden oldu.

Bilindiği gibi, Türkiye’de 2002-2008 ortasına kadar IMF desteğinde uygulana ekonomik program sayesinde bütçe açıkları azaldı, kamuda mali disiplin sağlandı, dolar % 49 azaldı, faiz ve enflasyon düştü, GSYİH 10.500 dolar oldu ve Türkiye yatırım yönünden cazip hale geldi. Bütün bunların sonucu olarak, Türkiye’ye cari fazlasından çok daha fazla döviz girişi gerçekleşti. 2008 ortasında İMF programının bitmesiyle birlikte ekonomi hızla bozulmaya başladı. 2010 yılı itibariyle yabancı sermaye girişi durdu ve dış borçlanma hızla artmaya başladı. Bunun nedenleri üzerinde durmak istemiyorum. Zira hemen her gün TV ekranlarında konuya ilişkin olarak uzmanlar yerine gazeteciler yeterince ahkâm kesiyorlar.

Türkiye’de 2022 yılında gelinen nokta nedir ve Türkiye’yi ne bekliyor. Türkiye dünyanın en riskli üç ülkesinden birisi, cari ve bütçe açığı hızla artan, yüksek enflasyon ve dış kaynak bulamayan bir noktaya geldi. Normal şartlar altında 2023 Haziran ayında seçim olacak. Bu nedenle, mevcut değerlerin korunamayacağı ve daha da artacağı öngörülebir.

Daha önceki yazılarımda Türkiye’nin bir enerji üssü olacağını yazmıştım. Ukrayna ve Rusya savaşı ve Sayın Cumhurbaşkanı’nın izlediği politika dış basında gıpta ile izlenmektedir. Bu durum, Türkiye’yi farklı bir noktaya taşıdı. Savaş nedeniyle, başta ABD olmak üzere 30’dan fazla batı ülkesi Rusya’ya yaptırım kararları aldı. Türkiye’nin Rusya ve Ukrayna ile iyi ilişkileri bulunmakta ve bu iki devletin liderleriyle Sayın Cumhurbaşkanı çok iyi ilişkiler içindedir. Uygulanan yaptırımlar nedeniyle, Rusya’nın ihtiyaçları yaptırımlara katılan birçok batı ülkesi firmaları tarafından, Türkiye üzerinden karşılandığı bilinmektedir. Anca, ABD Hazine Bakan Yardımcısı, yaptırım uygulanan kişi ve kuruluşlar ile kurulabilecek ilişkilerin, Türkiye’de faaliyet gösteren şirketlere de yaptırım riski olarak yansıyabileceği hususunu bir mektupla TÜSİAD’a ulaştırmıştır. Mektupla ilgili olarak TÜSİAD, Dışişleri Bakanlığı’nı, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nı ve Ticaret Bakanlığı’nı bilgilendirmiştir. Rusya’ya Türk firmaları üzerinden mal satan batı firmalarının tamamı, ABD tarafından bilinmesine karşın bu firmalar dile getirilmedi, fakat Türk firmaları hedef tahtası olarak gösterildi. Türk yetkililerince bu hususun göz ardı edilmemesi gerektiğini vurgulamak isterim.

2012’ ye kadar yurtiçi ve yurtdışında bir yabancıyla karşılaştığım zaman bana benden daha çok Türkiye’yi övüyorlardı. Eski günleri özlüyorum, gururumun okşanmasını ve Türkiye’nin yeniden yüksek bir ivmelenme ile şahlanmasını istiyorum. Her alanda hukukun üstünlüğünü, yargı bağımsızlığını, güçlerin ayırımını, demokrasinin oturtulmasını, düşünce ve ifade özgürlüğünü ve adaletli bir vergi sisteminin uygulanmasını bir vatandaş olarak istiyorum.