Anadolu’da Bugün Gazetesi’nin çok değerli takipçileri, bugüne kadarki yazılarımda ağırlıklı olarak çalışanların performanslarını olumlu ya da olumsuz etkileyen faktörlerden bahsetmeye çalıştım.

Potansiyeli yüksek çalışanların yeterince performans gösterememesine yol açan pek çok sebep olabilir. Bunlar çalışanların kendisinden kaynaklanabildiği gibi, kendi elinde olmayan, şirketlerin yapısal durumlarından ya da diğer çalışanlardan kaynaklanabilir. Bu olumsuzluğa yol açan durumlar içerisinde en sık karşılaşılan ve en vahim olanı ise mobbingtir.

Mobbing sadece bir çalışanın performans kaybına sebep olmaz, genelde çalışanın kurumundan ayrılmasına da yol açar. Hatta maalesef mobbinge uğrayan kişilerin içine girdiği depresyondan kurtulamayarak hayatlarına son verdiklerini de maalesef biliyoruz.

Mobbingin kelime anlamı, psikolojik şiddet, baskı, kuşatma, taciz, rahatsız etme veya sıkıntı vermektir.

Genellikle hiyerarşik bir yapılaşmanın olduğu işyerlerinde güçlünün zayıf olana psikolojik yollardan baskı uygulamasıdır.

Tanımdan anlayabileceğiniz gibi mobbing duygusal bir saldırı eylemidir. Çalışanın bir veya daha çok kişi tarafından sistematik olarak tacize uğratılması, rahatsız edilmesi, küçümsenmesi, alay edilmesi, aşağılanması ya da yok sayılması, dışlanması, bağırma ya da hakaret ve benzeri gibi eylemlere maruz kalması suretiyle,işinden ve şirketinden soğutulması ve istifaya mecbur edilmesidir.

Mobbing yaş, ırk, cinsiyet gibi herhangi bir ayrımcılık olmadan herhangi bir çalışana yönelen zorbalık ya da saldırganlık olup, çalışanı iş yaşamından dışlamak amacıyla kasıtlı olarak yapılmaktadır.

Çok eski zamanlardan beri süre gelmekte olan bir davranış olmasına karşın ‘’Mobbing’’ kavramı ilk olarak 1984 yılında Alman asıllı İsveçli psikolog Heinz Leymann tarafından kullanılmış ve çalışma hayatında 2000’ li yıllardan itibaren çalışanların maruz kaldığı psikolojik şiddet hakkında giderek daha fazla farkındalık oluşmaya başlamıştır.

Günümüzde çalışma hayatında sıklıkla karşılaşılan ve giderek daha fazla gündeme gelen psikolojik şiddete maruz kalma durumu aslında ilk olarak akran zorbalığı(-bullying) olarak dile getirilmeye ve incelenmeye başlanmıştır.

Psikolojik şiddetin neden bu kadar yaygın olduğunu anlayabilmemiz için çocukluk yaşlarında sıklıkla maruz kalınan akran zorbalığından biraz daha detaylı bahsetmem gerekiyor.

Mobbing İle Mücadele Derneği’ nin yaptığı tanıma göre Akran Zorbalığı(Bullying); bir çocuğun veya bir grup çocuğun fiziki ortamlarda veya sanal ortamlarda iletişim içinde oldukları kendilerinden farklı özelliklere sahip, yaşça daha küçük, veya daha güçsüz gördükleri bir çocuğa veya daha küçük bir grup çocuğa karşı zaman zaman fiziksel şiddeti de içeren düzeyi yükseltilmiş ahlak ve nezaket dışı eylemlerle (sözlü, sözsüz, görsel, yazılı, fiziksel eylemler), tekrarlı bir şekilde veya sistematik olarak fiziksel, ilişkisel psikolojik veya cinsel taciz taktikler ile belirli bir süre yapılan ve hedef seçilen çocuk ya da çocukları, korkutma, sindirme, caydırma, dışlama, aşağılama amacı güden, sonrasında mağdur çocuğun psikolojik ve/veya fiziksel zarar görmesine neden olan olayların bütünüdür.

Çocuklar karşılaştıkları her fiziki veya sanal ortamda birbirlerine karşı çok acımasız davranabilmektedirler.

Çocukların birbirleri ile olan ilişkileri belirli bir kurala bağlı değildir, genelde plansızdırlar ve davranışlarının sonunu hesap etmezler. Zorbalık yapan çocuklar, bazı saldırılarını bilmeden de yapabilmektedirler. Saldırdıkları çocuğun ne kadar zarar gördüğünün farkına varmayabilirler. Bazı çocuklar ise saldırdıkları çocuğun gördüğü fiziksel veya psikolojik zararın farkındadırlar ancak yinede saldırmaktan geri durmazlar.

Çocuklar arasında meydana gelen akran zorbalığını en iyi anlatacak ve en masum sayılabilecek örneklerden birisi küçük yaşta gözlük kullanmaya başlayan bir çocukla arkadaşlarının alay etmesidir. Genelde bir çocuğun alay etmesi ile başlayan bu eyleme, genelde diğer çocuklar da bilinçsizce katılırlar.

Sonuçta gözlük takan çocuğun psikolojisi bundan çok olumsuz etkilenir. Halbuki çocukların aslında niyeti şaka yapmaktır.

İşte günümüzde psikolojik şiddetin yani mobbingin bu kadar yaygın olmasının sebebi çocukluk çağlarından itibaren bilinçli ya da bilinçsizce uygulanan akran zorbalığıdır. Ancak mobbingi akran zorbalığından ayıran en önemli fark, genelde bilinçli yapılmasıdır.

Bir sonraki yazımda mobbingin çalışanlar üzerindeki olumsuz etkilerinden ve başa çıkma yollarından bahsetmeye çalışacağım.

Sağlıcakla kalın.