İŞİTME KAYBI VE ÇÖZÜMLERİ NELERDİR?

İşitme kayıpları her yaşta rehabilite edilebilir ve diğer duyu kayıplarında olmadığı kadar iyi şekilde yerine konabilir. İşitme cihazı kullanımı ve koklear implant ameliyatları başarılı sonuçlar vermektedir.

Doğumsal işitme kayıpları yüzünden yeterli düzeyde duyup konuşamayacak çocuklar, işitme kaybının erken dönemde tespit edilmesi, işitme cihazı veya koklear implant yanında özel eğitim ile rehabilite edilmesi durumunda mükemmel konuşan, topluma katılmış çocuklar olarak karşımıza çıkıyorlar. Bu da biz odyologları çok mutlu ediyor.

Anne babaların bilmesi gereken en önemli şey işitme kayıplarının yeni doğan döneminde saptanabilmesidir. Bu ülkemizce yenidoğan işitme tarama programı ile yapılır.

Peki nedir bu Yenidoğan İşitme Taraması Programı?

Bu program “işitme kaybıyla doğan ya da doğum sonrası dönemde işitme kaybı ortaya çıkan çocuklarda işitme kaybının çocuğun konuşma gelişimini etkilemeden ve psikolojik ve sosyal açıdan sağlıklı bir birey olarak toplumdaki yerini almasını sağlayacak şekilde erkenden saptanması, tedavi ve rehabilitasyonunun sağlanması, toplumla sağlıklı bireyler kazandırılması amacıyla başlatılmıştır.

Program Özürlüler İdaresi Başkanlığı’nın koordinasyonuyla 29.09.2000 tarihinde Ankara Zübeyde Hanım Doğum Hastanesinde pilot program olarak başlatılmış, 2005 yılında AÇSAP Genel Müdürlüğüne devredilmiştir. Programın oluşturulma aşamasında Hacettepe, Marmara, 9 Eylül ve Gazi Üniversitelerinden destek alınmıştır. 2008 yılında 81 ilde ulusal program haline getirilmiştir. Halen 81 ilde, doğumun yapıldığı sağlık kurumlarında (kamu, özel, üniversite) uygulanmaktadır.

İşitme taramasında otoakustikemisyon (OAE) ve işitsel beyin sapı refleks testleri (ABR veya BERA) kullanılır. Tarama merkezlerinin donanımına göre sadece OAE ve/veya ABR ile tarama yapılabilmektedir. Kalan bebekler referans merkeze sevk edilmektedir. İşitme engelli bebeklerin ilk 1 aylık dönemde tüm tarama testlerinin tamamlanmış olması, tercihen üç aylık olmadan önce referans merkezde değerlendirilmesi ve kesin tanının konması ve bebek altı aylık olmadan işitme cihazı uygulanması gerekmektedir.

Ülkemizde doğum sonrasında zorunlu olan yenidoğan işitme taraması herhangi bir nedenle yapılmadı ise mutlaka en yakın merkeze başvurarak yapılmalı, en ufak bir işitme kaybı şüphesinde ileri tetkik ve tedavi için bu konuda deneyimli Kulak Burun Boğaz ve Odyoloji Kliniği olan bir merkeze başvurulması gerekir. İşitme kaybı ne kadar erken tespit edilirse o kadar çabuk ve iyi rehabilite edilebilir.

ANNE BABALARA TAVSİYELER

Doğal olarak hiçbir anne baba çocuğunda işitme engeli olsun istemez ama erken rehabilitasyon ve cihazlandırma sonuçlarının çok iyi olduğu bilinmelidir. Çocuk küçükken cihazlandırılır ve eğitimi yapılırsa sonuçlar çok yüz güldürücü olmaktadır. Bebekler göz önüne alındığında hedefimiz ilk 3 ay içinde işitme kaybının kesin teşhisini koymak, ilk 6 ay içinde işitme cihazı kullanımını sağlamak ve ileri derecede sensörinöral bir işitme kaybı var ise 1 yaşında koklear implant ameliyatını gerçekleştirmektir.

Koklear İmplant Ameliyatı ve İyileşme Süreci

Koklear implant ameliyatları komplikasyon riski düşük olan 60-90 dakika süren ameliyatlardır. Koklear implant ameliyatı olmuş bebekler ve çocuklar ameliyattan kısa bir süre sonra normal aktivitelerine dönebilir. Koklear implantın iki parçası bulunmaktadır. İç parçası ameliyat ile cilt altına ve iç kulakta koklea içine yerleştirilir. Dış parça ise iç parçaya mıknatıs ile bağlanan ses işlemcisidir. Dış parça ameliyattan sonra hastaya özel şekilde programlanır. Dış parçanın hastanın işitme kaybının derecesi, konfigürasyonu, kokleanın yapısı gibi özellikler göz önüne alınarak ayarlanması büyük önem taşır. Bundan sonra periyodik olarak hastaların kontrolleri yapılır. Koklear implant ile elde edilen işitme düzeyi, konuşmanın anlaşılırlığı, çocuk hastalarda dil ve konuşma gelişimi test edilir ve gerekli durumlarda ayar/program değiştirilebilir. Koklear implant ameliyatı bir son değil aslında her şeyin başlangıcıdır.

Koklear İmplantlı Çocuklarda Dikkat Edilmesi Gereken Konular

Koklear implantlı çocuklarda orta kulak iltihapları hemen tedavi edilmelidir. Bunun yanı sıra menenjit için mutlaka aşı yaptırılmalıdır. Çocuk uygun sportif ve sosyal faaliyetlere özendirilmelidir, ancak baş ciddi darbelere karşı korunmalıdır. Günümüzde implantlı çocukların duyarak yüzmeleri de mümkündür. Çocukların yaşıtları gibi normal hayatlarına devam etmeleri ve sosyalleşmelerinin sağlanması, bu çocukların toplumdan soyutlanmamaları için gereklidir.