Mehmet Gündoğdu

Mehmet Gündoğdu

KONYA’NIN FÎ TARİHİ- 30

KONYA’NIN FÎ TARİHİ- 30

*DÜĞÜN YEMEĞİ – PİLAV DÖKME

Eğer düğün yemekli olacaksa akşamdan hazırlıklar tamamlanır. Dışarıdan gelen konukları evlerinde ağırlayacak olanlar ve yakın akrabalar için akşamdan sonra etli Konya tiridi yedirilir. Gece yarısından sonra aşçı pilav ve diğer yemekleri hazırlamaya başlar. Düğün yemekleri; yoğurt çorbası, etli pirinç pilavı, bamya çorbası, irmik helvası, zerde ve hoşaftır. Sabah ezanı vaktinde bütün yemekler servise hazır halde bekletilir. Sabah namazını kılıp camiden çıkanlar ve hoca, yemek yapılan yere gelip hayır dualarla kazanların kapaklarını açarlar. İlk sofraya düğün sahipleri ve cami cemaatiyle hoca oturup karınlarını doyururlar. Sabah düğün evinin görülen bir yerine bayrak asılır. Davul zurnalı, bazen de diğer sazlarla birlikte eğlenceler sürerken; hediyeleriyle birlikte gelen konuklar yemeklerini yerler ve gelin almaya gitmek için ikindin sonrasını beklemeye başlarlar.

 

*SALON DÜĞÜNÜ

Eğer düğün salonda gece düğünü olacaksa; gelin, oğlan tarafı ve yakınları tarafından alınıp düğün salonuna gidilir. Akşamın ilk saatlerinde konuklar salonda toplanırlar. Gelin ve damat müzik eşliğinde salona girerler ve müzik eşliğinde dans ederler. Nikâh memuru nikâh akdini yaptıktan sonra müzik eşliğinde eğlenilir. Çok katlı pasta törenle kesildikten sonra konuklara da ikram edilir. Eğlencelerin sonunda takı töreni de yapılıp, bir süre daha eğlenilerek düğün biter.

 

*SON HAZIRLIK: DAMAT TIRAŞI- DAMAT GİYDİRME- KUŞAK KUŞATMA

Düğün günü erkenden damadın yakınları toplanıp damadı tıraş ettirirler ve giydirirler. Damat giyindikten sonra bir aile büyüğü ya da bir hoca tarafından okunup damadın ceketi de giydirilir. Kız evinde de gelin gelinliği giydirilerek süslendikten sonra kızın babası ya da dedesi tarafından duayla kuşağı bağlanır.

 

*GELİN ÇIKARMA

Geleneksel olarak gelin almaya gitmek için gelin taksisi süslendikten sonra kiralık ve özel taksilerle erkek evi ve yakınlarıyla kız evine gidilir. Kayınpeder ya da onun vekili olarak bir aile büyüğü kız evine girerek gelini vermelerini ister, kız evi kapıyı kilitlediğinden kısa bir pazarlık yapılır, kayınpeder uygun bir bahşişi verdikten sonra gelini alır, elinden tutup dışarıya çıkarlar. Dışarıda kısa bir dua yapıldıktan sonra gelin birkaç yakınıyla birlikte gelin arabasına biner. Gelin ve kayınpederin arabasının önü sık sık kesilerek bahşiş istenir. Gelin yeni evine alkışlar arasında indirilir. Kapıda bekleyen damat ve sağdıç bozuk para atarlar, çocuklar toplar. Damat gelinin koluna girerek odalarına girerler. Bu işe Konya’da koltuğa girme denilir. Birlikte odalarına girerler. Damat gelinin duvağını açarak alnından öper, gelin şeker ikram eder ve biraz sonra birlikte odadan çıkarlar. Orada bulunanların ellerini öptükten sonra damat sağdıçla birlikte ortadan kaybolur. Akşama kadar eve gelmezler. Gelin bir iskemleye oturtulur, gelini görmeye gelen kadınlara gelinin getirdiği dürü ve çeyizler gösterilir. Oğlan evinde kalan aile yakınlarıyla birlikte akşam yemeği yenildikten sonra, erkekler topluca camiye yatsı namazına giderler.

 

*GÜVEYİ KATMA

Damat ile sağdıç da aynı camide namazlarını kılarak eve gelip, erkeklerin gelmesini beklerler. Bu arada evin dışına sokak kenarına birkaç tane meşale yakılır. Meşale gazyağı ile külü karıştırıp yakmaktır. Erkekler toplanınca dualar eşliğinde ve damadın sırtına yumruklar vurarak odaya katarlar. Buna güvey katma denir. Sağdıç hanımı odaya girerek gelinle damadı el ele tutuşturur. Mutluluklar dileyerek dışarıya çıkar. Damat önceden aldığı bir hediyeyi geline verir, gelin duvağını açar. Buna yüz görümlüğü denilir. Damat iki rekât namaz kılar, daha önce kız evinden gönderilmiş olan tavuk kızartması, çetnevir gibi yiyecekleri gelinle damat birlikte yerler. Bu yiyeceklere damat çerezi denilir. Sabah erkenden kalkılıp anne babanın varsa aile büyüklerinin elleri öpülür. Geline yeniden gelinlik giydirilir.

 

*YÜZ AÇIMI- GELİN AYAĞI DURDURMA

Öğleden sonra kadınlar toplanarak gelin için bir eğlence daha düzenlerler. Bu eğlenceye yüz açımı denilir. Gelen kadınlar hem eğlenirler hem de gelinin dürü ve çeyizlerine bakarlar. Düğün böylece sona erer.

 

*EL ÖPME

Birkaç gün sonra gelinle damat yakın akrabaların elleri öpmeye giderler. El öpüldükten sonra geline bahşiş verilir. Bu bahşişe el öpmelik denilir. Düğün sonrası iki taraf birbirlerini davet edip birlikte yemek yerler. Oğlan evinin yakınları da Damat ve ailesini sırayla davet ederler.

 

*GELENEKSEL SÜNNET DÜĞÜNLERİ

Sünnet olma çağına gelmiş olan çocuk velisi kimseden habersiz çocuğunu sünnet ettirebildiği gibi yemek verebilir, düğün de yapabilir. Hatta salon düğünü de yapabilir.

Geleneksel olarak, sünnet düğünleri genellikle yaz aylarında yapılır. Önce çocuğun sünnet öncesi ve sonrası giyeceği giysiler ve yatağı hazırlanır. Yemek verilecekse davetiyeler bastırılıp dağıtılır. Sünnet gününden bir gün önce; çocuk, mahallenin diğer çocuklarıyla birlikte paytonla (günümüzde taksilerle) şehir içinde gezdirilir. Önce Mevlana Türbesi önünden geçilir ya da ziyaret edilir sonra da Meram’a gidilir.

Ertesi günü çocuğun yakınlarından biri, çocuğu sünnetçinin önünde tutarak kirvelik yapar. Çocuk sünnet yapıldıktan sonra önceden süslenmiş yatağına yatırılır. Aşçı takımı yemek verilecekse yalnızca orada bulunan aile yakınlarına yemek verilir. Salon düğünü yapılacaksa ertesi günü çocuk salona götürülüp süslenmiş yatağına yatırılır. Ve isteğe göre düğün yapılabilir. Salon düğünleri gece yapılabildiği gibi gündüz yalnız kadınlar için de yapılabilir.

Yemekli sünnet düğünlerinde geleneksel düğün pilavı ve yemekleri hazırlanır. Yemeğini yiyen davetli, sünnet çocuğuna hediyesini verdikten sonra düğün evinden ayrılır.

İstenirse kadınlar arasında Mevlit okutturulabilir. İstenirse samah benzeri içkili ya da içkisiz erkek eğlenceleri de yapılabilir.

 

++

Önceki ve Sonraki Yazılar
Mehmet Gündoğdu Arşivi
SON YAZILAR