"Ramazan geldi, geliyor, oh be şükür! Nasıl tutacağız? Ben açlığa dayanırım ama susuzluğa dayanamam. Hele sigara içmeyince kafam duruyor. Ramazanda kendimi işe veremiyorum. İlaç kullanıyorum. Sınavlarım var. Derse kendimi veremem. Oruç bir şey değil de uykumu alamıyorum..." gibi sözleri çevrenizden duyarsınız. Böyle sözleri duysak da ramazan geldi ve bitti. Bayram arifesindeyiz. Bir daha ki ramazana Allah kerim.

Tüm bu sözlerden anladığım, sabahtan akşama açlık ve susuz kalma ibadeti dediğimiz ramazanda bir psikolojinin yattığını, oruç tutanlarda bir tedirginliğin olduğunu söyleyebiliriz. Kafasından bu psikoloji ve tedirginliği atanın ve tutma iradesi gösterenin orucunu rahat bir şekilde tuttuğunu söyleyebiliriz.

Toplumun ne kadarı oruç tutuyor, bilmiyorum. Daha doğrusu çok da merak etmiyorum. Ama görünen o ki oruç tutan ve tutmayanların oranı baya yüksek. Belli bir kesimin oruç tutmadığı halde dışarıda yiyip içmeyerek ve oruçlu göründüğü de bir aşikar.

Bilelim ki kim, ne derse desin, oruç zor bir ibadettir. Beyninde orucumu tutacağım diyenler ilk başlarda pazartesi sendromu gibi oruç tutsalar da zamanla vücutları oruç tutmaya alışıyor. Oruç tutanların orucunu Allah kabul etsin. Tutmayanların da tutmalarını gönül istiyor.

Son yıllarda hastalık, iş, duyarsızlık vb gerekçelerle oruç tutmayanların sayısında gözle görülür bir artış olsa da bu ülkede ramazanın geldiği belli olur. İnsanımız, çoluk çocuğumuz oruç tuttuğu gibi sokak ve caddelerimiz de oruç hüviyetine giriyor. Çünkü orucun bireysel nefis terbiyesi kadar toplumsal yönü de vardır. Aynı zamanda uyku düzenimiz, yemek yeme saatlerimiz ve yemek menümüz bile değişiyor. Yani sair zamanlardaki rutin hayatın dışında bir hayat yaşanıyor ramazanlarda.

Burada değinmek istediğim husus, orucun verdiği ve getirdiği psikolojiye binaen oruç tutmak isteyenleri psikolojik yönden rahatlatmak için ramazan aylarında bir kolaylığın sağlanmasıdır. Burada kamu düzenini bir ibadete göre ayarlamak laikliğe aykırı itirazları gelebilir. Toplumsal bir olgu olan ramazanda gerekli kolaylığı sağlamak inanın laikliğe bir halel getirmez.

Sözü fazla uzatmadan bu konuda neler yapılabilir, bunun üzerine bazı önerilerde bulunmak istiyorum:

*Mesailer ramazana mahsus biraz azaltılabilir. Mesela 6 saat düşünülebilir.

*Mesai, imsak vaktinin başlamasından bir saat sonra başlatılabilir. Eskiler bunu bilir. İnsanımızın köylerde yaşadığı, tarımla uğraştığı zamanlarda oruç hasat zamanına denk geldiğinde, anne babalarımız sahurdan sonra mesaiye başlar, öğleye kadar çalışırlar, öğleden sonra istirahate çekilirlerdi. Böylece iş aksamadığı gibi sahurdan sonra yatılmayacağı için midemiz zorlanmaz, uyku düzenimiz de bozulmaz.

*Okullarda ders saati fazla olan derslerden azaltma yoluna gidilerek daha az ders görme yoluna gidilebilir. 40 dakika olan ders saati otuz dakika şeklinde işlenebilir.

*Merkezi sınavlar ramazanda yapılmaz. Oruç öncesi veya sonrası yapılacak şekilde planlama yapılabilir. Bu da hayat memat sınava girecek öğrencileri rahatlatabilir. En azından bu önemli sınavda oruç tutayım mı, tutmayayım mı ikilemi yaşanmaz. Sınavı kötü giden öğrenci oruca bahane bulmaz.

Ramazan ayına mahsus önerileri çoğaltabiliriz. Yeter ki oruç tutanlara kolaylık düşünülsün. Burada oruç tutmayanların mesaisi ne olacak denebilir. Oruç tutsun veya tutmasın, herkes belirlenen mesaiden faydalanır. Bu konunun yani oruç mesaisinin Türkiye gündemine gelmesini, bunun artısının ve eksisinin ne olabileceğinin tartışılması gerektiğini düşünüyorum.

Bayrama bir kala yazımı bitirdiğimiz ramazana ayırdım. 2-3 ve 4 Mayısta idrak edeceğimiz Ramazan Bayramınızı tebrik eder. Bayramların insanımıza huzur ve selamet getirmesini temenni ediyorum.