GİRVAD (KAYADİBİ) KÖYÜ VE ANTİK KALINTILARI

Girvat, Hatunsaray yakınlarında, yeni adı KAYADİBİ olan bir köydür. Dağlık, kayalık ve önemli mağaralarıyla ilgi çekici bir antik yerleşimin üzerinde kurulmuştur.

Girvad isminin; I. Alaaddin Keykubat’ın kayınpederi, İsevi dinine inanan, eski Kalanoras (Alaiye Beyi) Kirvat’ın adından geldiğini İbrahim hakkı Konyalı, Konya Tarihi kitabının birkaç yerinde yazmıştır. Ancak Gaferiyat, Giryat-Giret… köylerinin isimleriyle karıştırılmamalıdır. Yeri geldikçe bu köylerin isimlerinin kökenlerine de değineceğim.

Kirfat- Kirvat’ın kimliğine ve konumuzla ilişkisine kısaca değinip geçmek istiyorum. Bilgiler İbrahim Hakkı Konyalı’ya aittir.

“Sultan Alaaddin’in kayınpederi eski Kalonaras(Alaiye Beyi)  İsevi Kirvat'ın da Eflatun Manastırı’nda gömülü olduğu tahmin edilir. Sultan Alaaddin Alaiye’yi alırken; Kirvat, kalenin anahtarı ile kızını da hükümdara zevcelik için takdim etmişti. Düğünleri Alaiye’de yapılmıştı. Kirvat, sultan tarafından Akşehir’e sürgün edilmişti…”

Yine bu bilgilere dayanarak, bazı vakfiyelerde çeşitli yazılış biçimleriyle köyün adı geçmekte. Örneğin: Karatay vakfiyesinde Girfard köyü olarak geçmekte. … Bu köy Alaaddin Keykubat’ın kayınpederi Kirvard’ın adını taşımaktadır. Bu bazen Girvad şeklinde de yazılırdı. Kanuni devrinde 59 mükellef erkek nüfusu vardı. Şimdi Girvat şeklinde söylenir…” Bir başka vakıf örneği daha vermek istiyorum: “Yavuz Sultan Selim Dutlu suyunu Konya’da akıttığı zaman o günkü idari teşkilatta Konya Hatunsaray nahiyesine bağlı olan ve Sultan I. Alaaddin Keykubat’ın kayınpederi Kirvat’ın adını hafif bir tasarruf yaşatan Girvat köyünü suyollarını tamir ettirmek için vakfetmişti.”

ANTİK KALINTILAR

Köyde tarihi kalıntılar çoktur. İleride bu bölgede; Botsa-Detse-Givrat… gibi köylerde bilimsel kazıların mutlaka yapılması gereklidir. Çünkü bu bölge tarih ve dinler açısından gerçekten çok önemlidir. Köydeki kalıntılar; görebildiğimiz kadarıyla, çeşitli biçimlerde kayalara oyulmuş mağara ve tapınaklardır. 

Köyün üst kısmındaki bir tepede bazı mağaralar vardır. Bunlardan birinin önü yıkılmış olup, süslü bir yapıya sahiptir. Boyaları hâlâ belli olan süsler, freskler ve kayaya oyulmuş mihrapları vardı. Kemerli bir planla oyulmuştur. Kandil ve mum yakma yerleriyle adak yerleri sağlamdır. Arka kısımda süslü bir mihrabın altında, definecilerin bulduğu bir küçük mağara daha vardır. Buranın kilise olduğunu ve azizlerin bu kiliseye gömüldüğünü söylemek tahmin olmaz.

DOKUZ DİREKLİ KİLİSE

Burası tamamen kayaya oyulmuş, Dokuz adet sütunuyla, odalarıyla ve süslemeleri ile gerçekten çok ilgi çekici bir kilisedir. İçerisi kemerlerle odalara bölünmüştür. Bu kilisenin de önü yıkılmış olup iki ana girişi vardır. İçeride vaftiz yerleri, papaz taşı, günah çıkarma odaları, mum veya kandil yakma ve adak yerleri bulunmaktadır. Kilisenin içi tamamen sıvanarak üzerlerine kutsal resimler ve süsler yapılmıştır. Bunların boyaları, fikir verecek ölçüde silinmemiştir.

KALE

Köyün karşı tarafında çoğu bozulmuş mağaraların bulunduğu tepe doğal bir kaledir. İnsan eliyle oyulmuş bu mağaralar gözetleme ve savunma için uygun olduğundan kale olarak kullanılmıştır. Şimdilerde soğuk hava depoları gibi kullanılmaktadır. Burada Roma dönemine ait gömüt yerleri ve mağara yerleşimi vardır. Detse’daki Keçi kalesi, Botsa kalesi, Kilistra’da Ali Sumas kalesi, Bağırsak dere’de Ballkıya kalesi…Aynı sıra boyunca  dizilmişlerdir.