Aynı hadisi Müslim’in Hz.

Âişe’den rivayetine göre Âişe radıyallahu anhâ, Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in şöyle buyurdu­ğunu haber vermiştir:

“Gerçek şu ki, her insanın vücu­dunda 360 eklem (ve kemik) bu­lunmaktadır. Kim bu eklem sayısı kadar Allahü ekber, elhamdülillah, lâ ilâhe illallah der, Allah’dan bağışlanma diler, insanların yolu üzerinden taş, diken veya kemik gibi şeyleri kaldırır, iyiliği emreder veya kötülükten nehyeder ise, o günü kendisini cehennemden uzaklaştırmış olarak geçirir.” (Müslim, Zekât 54)

Açıklamalar

Bu hadîs-i şerîfte, öncekinden farklı olarak insan vücudunda 360 eklem ve oynak kemik bulundu­ğu, her gün için bunların karşılı­ğı olarak iyilik ve hayır işlemek üzere tekbir (Allahu ekber), tahmid (el-hamdülillah), tehlil (lâ ilâhe illâllah) ve teşbihe (sübhânallah) ilaveten istiğfâr edilebilece­ği bildirilmektedir. Yine önceki hadiste “eziyet veren şeyi yoldan gidermek’’ şeklinde yer almış olan prensip burada taş, diken ve kemik gibi şeylerin yoldan uzaklaştırılması olarak açıklanmış bulunmaktadır. Ayrıca, sayılan bu hayır ve iyilik türlerinden bir günde 360 tane yapılması halinde, o günün borcu ödenmiş, dolayısıyla o gün ce­hennemden uzak kalma imkânı bulunmuş olmaktadır.

Hadisteki sülâmâ kelimesi aslında parmak ve eklem kemikleri de­mektir. Sonradan vücudun bütün kemik ve eklemleri anlamında kullanıla gelmiştir. Bu sebeple hadi­simizdeki 360 rakamı eklem ve
kemiklerin toplam sayısı­dır. Yoksa tıb ilmine göre insan vücudunda irili-u- faklı 206 kemik vardır. Aslında burada bir hu­susa da işaret etmekte fayda vardır. Hz. Peygam­ber bir operatör, bir bi­yolog değildir. O hidâyet rehberidir. Onun maksadı, anatomi dersi vermek de­ğil, o yapının belli bazı özelliklerine işaret ederek insanları inanmaya, doğruya ve mutluluğa çağırmaktır. Bu sebeple verilen rakamın kendisi değil, o yapının mükemmelliğine dikkat çeken mânası önemlidir. Bütün bu rivayetler, günlük hayır ve iyilik olarak müslümanların önünde büyük imkânların bulunduğunu göstermekte ve bizleri bu imkân­lardan yararlanmaya çağırmaktadır.

Hadisten Öğrendiklerimiz

1. Her nimetin bir külfeti, bir şükrü vardır.
2. Allah Teâlâ kullarını kolaylıkla ya­pabilecekleri iyilik ve hayır imkân­larına kavuşturmuş, böylece onlara olan rahmet ve merhametini ortaya koymuştur.
3. Hadiste sayılan iyilik ve hayır çeşitlerini, sayıldıkları sıra ile yerine getirmek şart değildir. Hangisini yapmaya imkân bulunursa o yapılır.
4. Günlük tesbihat ve hayır işleri, kişiyi cehennemden uzaklaştırır.