Kelime anlamı ‘ezilme’ olan Crush sendromu büyük deprem, afet ve ağır egzersiz sonrası görülebilen ölümle sonuçlanabilen bir sendromdur.

Normal bulunma yeri kas olan miyoglobin tramva veya ezilme ile kastan kana geçmektedir. Böbreklere gelen miyoglobin tübüllerin tıkanmasına neden olmaktadır. Beraberinde böbrek rahatsızlıkları ortaya çıkarmaktadır.

Ayrıca zedelenme ile kasta bulunması gereken potasyum kana geçerek hiperkalsemi denilen deri, eklem, böbrek, beyin ve akciğeri etkileyen sistemik rahatsızlıkları tetiklemektedir. Crush sendromu; elektronik bozuklukları, solunum yetersizliği, böbrek rahatsızlıkları, kalp yetmezliği, enfeksiyona, kompartman sendromu neden olmaktadır. Depremden sonra ikincil ölüm nedeni olan Crush sendromu Marmara ve Van depremlerinde ülkemizde çok sık görülmüştür.

BÖBREĞE VE SOLUNUMA ETKİSİ

Kompartman sendromunda enkazda suya ulaşamama ve kanamaya bağlı olarak böbrek kanlanmasında azalmaya neden olmakta ve böbrek bozukluğunu tetiklemektedir. Ayrıca kaslardan açığa çıkan miyoglobin toksik etki yaratması ile kan akışından yavaşlama ve hayati önem taşıyan moleküllerinde (oksijen gibi) ilerlemesini durdurmaktadır. Kısaca oksijeni vücuda iletememektedir.

KALBE ETKİSİ

Kastan potasyumun kana karışması ile birlikte sodyum-potasyum dengesizliği oluşturmaktadır. Oluşan dengesizlik ile potasyum artışı olmakta ve kalp yetmezliği veya kalp durmasına neden olmaktadır.

ENKAZ SONRASI BESLENME TEDAVİSİ

Ermenistan depremi sonrası enkazdan kurtarılan depremzedelerin hastanedeki durumunun giderek kötüleşmesi ve ölümle sonuçlanan vakaların olması ile Crush sendromunun önemi daha çok artmıştır. Enkazda oluşan bu sendrom kan dolaşımı olmadığı için kana geçişi çok yavaştır. Fakat metabolitler kurtarılma ile hareketlenen vücutta kan akışı hızlandığı için hızla kana geçişine neden olmaktadır. Ölümlerin en büyük nedeni budur. Enkazdayken eğer suya ulaşımımız varsa mutlaka yudum yudum su içilmesi gerekmektedir. Aç olarak bir süre hayatımızı idame edebiliriz fakat susuz bu durum çok zordur. Enkazdan kurtarıldığında ilk tedavi damar yolu ile potasyum içermeyen sıvı verilmesi ile başlamaktadır. Bu sıvı tedavi ile depremzedenin böbrek gibi organların hasarlarının önlenmesi amaçlanmaktadır.

ENKAZDAN KURTARILAN KİŞİYE SADECE SU İÇİRİNİZ

Enkazdan kurtarıldıktan sonra damar yolu desteği ile birlikte su içilebilmektedir. Fakat su yerine kesinlikle meyve suyu, kola gibi diğer sıvı içecekler veya yiyecekler tüketilmemelidir. Çünkü Crush sendromu olabileceği için potasyumdan uzak durulması gerekir. Kanda potasyum miktarı arttığı için meyve suyu ile birlikte alınan potasyum bu sendromu tetikleyerek ölümle sonuçlanabilecek durumlara yol açabilmektedir.

Tüm ülkemize başsağlığı diliyor, kurtarılan vatandaşlarımızın en yakında zamanda iyileşmesini temenni ediyoruz.