Mehmet Gündoğdu

Mehmet Gündoğdu

ESKİMİŞ EĞLENCELER VE MEKÂNLARI

ESKİMİŞ EĞLENCELER VE MEKÂNLARI

1960- 70 yılları arasında yaz günleri Konya’da panayırlar kurulur, Konyalı aileler en az bir ay boyunca eğlenceye doyarlardı. Ayrıca ip cambazları gelerek hem akrobatik gösteriler yaparlardı hem de orta oyunu oynarlardı. Bazen bu panayırların içinde, bazen de ara sıra özel olarak gelen sirklerde vahşi hayvanlar para karşılığı sergilenir, hayvanlara gösteriler de yaptırılırdı.

O zamanlar boş alanlar çoktu. Panayır, sirkler ve lunapark Anıt alanında bulunan eski stadyumun arka kısmında kurulurdu. Stadyumun okullara bakan tarafı stadyumun arazisi içinde olmakla birlikte tamamen boştu. Şimdiki Muhacir Pazarı’nın ilk kurulduğu alan çok dar olduğundan çevresi dümdüz toprak alandı. Cambazlar genellikle bu boş alanda gösteri yaparlardı. Bu alana küçük panayırların kurulduğu zamanlarda olmuştur. Bir başka panayır ve eğlence alanı da şimdiki SGK binasının bulunduğu alandı.

Bu panayır, lunapark, sirk ve cambazların gelmesine en çok biz çocuklar sevinirdik. Bu alanların evimize yakın olmasından da yararlanarak gündüzleri iki üç arkadaş yalnız başımıza, akşamları ailecek giderdik. Doğal olarak ilk eğlencemiz lunaparktı. Dönme dolap, döner salıncak, atlıkarınca, inişli çıkışlı hızlı tren, çarpışan arabalar, bir noktaya bağlanıp dümeni ayarlı ve yürüdüğünde hep daire çizen motosiklet, dev bir fıçı içinde dönen motosiklet gösterileri… Lunaparkta ilk eğlence durağımız bunlardı. Ayrıca büyük çadırlar içinde gösteri yapan hokkabazlar, kukla gösterileri, eğitilmiş hayvanların gösterileri de çok ilgimizi çekerdi. Panayıra ailecek gitmişsek bunların hepsini dolaşmadan çıkmazdık.

Akrobatik gösteri yapan cambazlar genellikle Muhacir Pazarı yanına gelirlerdi. Cambaz en az üç metre boyunda sırıkların üstünde yürüyerek yakın mahalleleri dolaşır, çevreden çok ilgi görür ve reklamını da yapardı. Hem bu tür reklamlardan hem da Muhacir Pazarı çevresinin ayakaltı bir yer olmasından dolayı, bu cambazlara ilgi çok fazla olurdu. Halkın başka eğlence yerleri yoktu. Kenar mahalle aileleri sinemaya pek gidemezlerdi, televizyon hiç yoktu. Radyo sayısı az olsa da haberden habere dinlenirdi. Ailelerin eğlenebilecekleri tek mekân, istasyondaki Gar Aile Bahçesiydi ki burası hem içkili hem pahalı olduğu için seçkin tabakaya hizmet veren bir mekândı. Dolayısıyla, halkın çoğunluğunu eğlendirenler panayır, sirk, lunapark ve cambazlar olurdu.

İp cambazları üç dört metre yükseklikteki gergin halat üzerinde gösteriler yaparlarken bazen düşer gibi yaparak izleyicileri heyecana boğarlardı. Gergin halat üstünde büyükçe bir teneke kutunun içine girerek seke- seke halatın sonuna kadar gitmek, gergin halat üzerinde bisiklet sürmek, takunya giyerek halat üstünde gösteriler yapmak; ip cambazlarının günlük ve sıradan gösterileri sayılırdı. Böyle cambazlıklar yerde de sürdürülür, araya bir de orta oyunu katılırdı. Bu gösterilerin birinde gösteri alanına bir mezar kazıldı. Cambazın birisi bu mezara girecek, üstü toprakla örtülecek ve on beş dakika sonra topraktan çıkarılacaktı. Bir hafta boyunca bu gösterinin reklamı yapıldıktan sonra, gösteri günü geldi çattı. Bizler mezara girecek adamın bu işi nasıl yapabileceğini düşünürken bir yandan da adama acıyorduk. Sonunda adam ceketini başına bürüyerek derin kazılmış mezarın içine yattı. Üstünü toprakla doldurdular ve heyecan içinde beklemeye başladık. On beş dakika sonra adam sağ salim mezardan çıkarıldı, ama bu işin sırrını çözmek için yıllarca düşündük. Meğer halat gerilen direğin dibine bir hortum saklamışlar, adam hortumu ağzına alarak nefes alıyormuş. Yıllar sonra bu adam televizyona çıkıp anılarını anlatırken adamı tanımış ve işin püf noktasını da öğrenmiş oldum.

Şimdi her şeye hasret kaldık. Bazı yerlerde açılan eğlence ve alışveriş yerlerine hiç gitmedim. Gitsem aynı tadı alabilir miyim? Bilmiyorum, bilmek de istemiyorum. Koşullar fazlasıyla ve hızla değişti. Eğlencelerin yönü yordamı da türleri de değişti. Parasızlık yüzünden dışarıya çıkamayıp akşam sabah bilgi sunar sitelerinde oyun oynayan emekliler çok. Şimdi herkesin elinde bir akıllı telefon; hem yeryüzünün her yerinden hem haber alınıyor hem de istediğin zaman, istediğin her yerde oyun oynayarak eğlenilebiliyor. Akıllı telefon kullanmadığım için ve bilgi sunar sitelerinde eğlence aramadığımdan; bana da böyle bir yazı yazmak kaldı.

Önceki ve Sonraki Yazılar
Mehmet Gündoğdu Arşivi