Ibni Abbas radıyallahu an- hümâ’dan rivayet edildiğine göre, Resûlullah sallallahu aley­hi ve sellem, Ravha mevkiinde bir deve kervanına rastladı ve:

- “Sîzler kimlersiniz?” dedi. Onlar: - Biz müslümanlarız, sen kimsin? diye sordular.

Peygamber efendimiz:

- “Ben Allah’ın Resulüyüm” dedi. İçlerinden bir kadın, küçük bir çocuğu Peygamberimiz’e doğru kaldırarak:

- Bu çocuğun haccı olur mu? diye sordu. Resûlullah Efendimiz:

- “Evet, ayrıca sana da sevap vardır” buyurdu.

(Müslim, Hac 409. Ayrıca bk. Ebu Dâvûd, Menâsik 7)

Açıklamalar

Hadiste adı geçen Ravha, Medine yakınlarında bir yerdir. Burada ken­dileriyle karşılaşılan kişilerin hacca gittikleri anlaşılmaktadır. Karşılaşma ya geceleyin olmuş veya bu kimse­ler Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'i daha önce hiç görmemiş­ler. Çünkü onların Hz. Peygamberi tanıyamadıkları anlaşılmaktadır. Hadisin Ebû Dâvûd rivayeti biraz daha detaylıdır.

Resûl-i Ekrem Efendimiz, herhangi bir topluluk veya kişiyle karşılaş­tığında, şayet onları tanımıyorsa, Ebû Dâvûd rivayetinde görüldüğü üzere, önce onlara selam verir, sonra da kim olduklarını sorar, ken­dilerini tanıtmalarını isterdi. Ken­disini de onlara tanıtırdı. Onun bu uygulaması, bizim için de bir örnek teşkil eder.

İslâm âlimleri, bu hadisi delil gös­tererek büluğ çağına gelmemiş çocuğun haccının sahih olduğuna hükmetmişlerdir. İmam Mâlik, İmam Şâfiî, Ahmed İbni Hanbel ve âlimle­

rin büyük çoğunluğu çocuğun hac- cının sahih olduğu görüşündedirler. İmam Ebû Hanîfe ise, çocuğun haccının bir vâcibin yerine getiril­mesi anlamında sahih olmayacağı kanaatindedir. Onun bu kanaatinin ve diğer görüşlere muhalif oluşu­nun temelinde, çocuğun haccının makbul olup üzerine hac ahkâmı, fidye, ceza kurbanı gibi, mükel­leflere mahsus başka hükümlerin gerekmemesi hususu vardır. O, çocuk için bunların hiç birini kabul etmemekte ve dolayısıyla çocuğun haccının, hac ibadetinin öğretimi olduğu görüşünü benimsemektedir. Çünkü çocuk haccın icablarından herhangi birini yerine getirmese, bir şey ge­rekmez. Zira çocuğa hac vâcip değildir.

Âlimlerin bu konuda görüş birliğine vardıkları bir başka nokta şudur: Bu hac çocuk için nâfile bir ibadettir. Büluğ çağına girdikten sonra üzerine hac farz olursa tekrar haccedecektir. Peygamber Efendimizin çocuğun annesine “sana da sevap var” de­mesi, çocuğunu taşıdığı, ihramlının kaçınması gereken şeylerden onu da koruyarak ihramlı muamelesi yaptırdığı içindir. Çünkü bu davra­nış bir iyilik ve hayır olup karşılığın­da sevap vardır. Hadisin burada getiriliş sebebi de budur.

Hadisten Öğrendiklerimiz

1. Tanınmayan bir topluluk veya kişiyle karşılaşınca, onları tanımalı, kendimizi de onlara tanıtmalıyız.
2. Büluğ çağına ulaşmamış küçük çocuklara hac yaptırılması, alimlerin çoğuna (cumhûra) göre câizdir. Ebû Hanîfe çocuğun haccını vâcibin yerine getirilmesi anlamında sahih görmez. Çocuğun yaptığı hac nâfile haçtır. Büluğ çağından sonra kendisine farz olacak haccın yerini tutmaz.
3. Çocuğa yaptırılan haçtan ve diğer ibadetlerden ebeveynine de sevap verilir.
4. Şüpheli bir durum karşısında mutlaka meseleyi bir alime sormak gerekir.