Anadolu' da Bugün Gazetesi' nin çok değerli takipçileri, mobbingle ilgili ilk yazımı 31 Mayıs’ ta yazmış ve o yazımın bir bölümünde aynen şu ifadeleri kullanmıştım:

‘’ Mobbing sadece bir çalışanın performans kaybına sebep olmaz, genelde kurumundan ayrılmasına da yol açar. Hatta maalesef mobbinge uğrayan kişilerin içine girdiği depresyondan kurtulamayarak hayatlarına son verdiklerini de maalesef biliyoruz.’’

Ne yazık ki 6 Haziran tarihinde Türk Hava Yolları'nın yer hizmetleri şirketi Turkish Ground Services' te uzun yıllardır görev yapan Ömer Koray Özbay, kendisine sistematik mobbing uygulandığını ve dayanacak gücü kalmadığını belirterek intihar etti. Allahtan rahmet, sevenlerine baş sağlığı diliyorum.

Elbette konu hakkında şirketi tarafından başlatılan soruşturma devam ediyor ancak Ömer Koray Özbay geride bıraktığı 4 sayfalık mektupta ve sosyal medyada yayınladığı videoda maruz kaldığı olayları detayları ile belirttiği için intihar sebebinin mobbing olduğu ilk akla gelen ihtimal.

Maalesef bu tür haberleri daha önce de defalarca kez duyduk. Umarım bu son olur ve bir daha böyle üzücü haberler almayız.

Değerli okurlar geçen hafta çalışanların kişilik yapıları ile mobbinge maruz kalmaları arasında bir bağ olup olmadığını ve kişilik tiplerine göre en çok hangi alanda mobbinge maruz kalabildiklerini detaylıca aktarmaya çalışmıştım.

Gelin şimdi de kurumlarda uygulanan mobbing türleri nelerdir ve en çok kimler mobbing yapar sorusuna cevap arayalım.

İş yerlerindeki hiyerarşik yapılanmaya göre iki tip mobbingle karşılaşıyoruz. Birincisi ve sıklıkla karşımıza çıkan, üstün astına uyguladığı ‘’Dikey Mobbing’’, ikincisi ise çalışanın kendisi ile aynı hiyerarşik düzeyde bulunan diğer çalışma arkadaşlarına karşı uyguladığı ‘’ Yatay Mobbing’’ tir. Dikey Mobbing çok daha sık yaşanmaktadır.

Dikey Mobbing çoğunlukla daima güçlü olma isteği duyan ya da bulunduğu makamı koruma güdüsüyle hareket eden, korktuğu ya da yönetmekte zorluk yaşadığı kendisinden daha yetkin çalışanları denetim altında tutmak için çareyi güç kullanmakta bulan, aşırı denetleyici ve öfke kontrolü ve iletişim becerileri zayıf olan kişiler tarafından yapılmaktadır.

Yatay Mobbing ise genelde şirkette birbiriyle rekabet içinde olan çalışanlar arasında karşılaşılan bir durumdur. Bunun yanı sıra işverene veya yöneticisine yaranmak isteyen, becerileri düşük, işini kaybetmekten korkan çalışanların, diğer çalışma arkadaşlarına mobbing uygulayabildiği bilinen bir gerçektir.

Çalışan sayısı az olan işletmelerde işyeri sahiplerinin ego, şımarıklık veya çalışanları disipline etme güdüsü gibi sebeplerle çalışanlarına psikolojik şiddet uyguladığı sıklıkla görülmektedir.

Ayrıca küçük yaşta çalışmaya başlayanların, meslek edinme aşamasında karşılaştıkları kötü davranışları, kendilerinden sonra başlayan çalışanlara aynen yansıtmaları da mobbing kapsamına girmektedir.

Değişmeyen bir gerçek var, birçoğumuz iş hayatımızın belli dönemlerinde çeşitli zorbalıklara ya da psikolojik şiddete maruz kalıyoruz ya da kalacağız. Bu yüzden mobbinge uğradığımızı fark edebilmemiz için en çok karşı karşıya kalınan şiddet davranışlarını da örneklendirmekte fayda olduğunu düşünüyorum.

Çalışanların:

• Yaptıkları işlerin sürekli eleştirilmesi,
• Sözlü ve/veya yazılı olarak işten çıkartmakla veya başka sebeplerle tehdit edilmesi,
• Ücret, ödül veya ceza uygulamalarında aleyhte olacak şekilde çifte standart uygulanması
• Gereği olmadığı halde uzun süre çalıştırılması, işyerinden çıkış saatlerinin uzatılması,
• İş ortamında sürekli dışlanması,
• Dedikodu yoluyla karalamaya maruz kalınması,
• Bağırma veya hakarete uğraması,
• Alay edilmesi, aşağılanması,
• Cinsel imalar yapılması ya da taciz edilmesi,
• Asıl işlerinin dışında pek çok iş yapmaya zorlanması,
• Asli görevlerinden el çektirilmesi, sürekli görev yeri veya pozisyonunun değiştirilmesi,
• Özel yaşamına karışılması,
• Lakap takılması,
• Etnik kökeni veya inançları hakkında eleştirilmesi.

Maalesef daha pek çok maddeyi bu listeye ekleyebiliriz. Bu olumsuz davranışların bir ya da birkaçına uzunca bir süre sistematik bir şekilde maruz kalan çalışanlar kendilerine psikolojik şiddet uygulandığından emin olabilirler.

Bir sonraki yazımda mobbinge uğrayan kişilerin bununla mücadele etmek için neler yapabileceklerini ve hangi haklara sahip olduklarını aktarmaya çalışacağım.

Sağlıcakla kalın.