Geçtiğimiz günlerde bazı sivri akıllılar “Atatürk’ün ilk soyadı neydi?” diye bir soru sordular. Bu soru hem bir televizyon kanalının bilgi yarışmasında hem de bir sınavda soruldu, doğru yanıt da “Öz” olarak gösterildi. Halkın kafası karıştı. Şimdiye kadar hiç kimsenin böyle bir şey duymamış, bir belgeyle karşılaşmamış olmasına karşın; Türkiye’de olabilen böyle işgüzarlıkları yadırgamadık.

Bu sorunun altından Gürkan Hacır isimli birisinin Akşam gazetesinde çıkan bir yazısında 24 Kasım 1934 günü kabul edilen “Mustafa Kemal’e Atatürk soyadının verilmesi” hakkındaki 2587 sayılı yasaya bakarak Atatürk’ün ilk soyadının “Öz” olduğuna karar vermiş olması çıktı. Bu yasa maddesi aynen şöyle: “Kemal öz adlı cumhur reisimize Atatürk soyadı verilmiştir.” Yasa metninde “Öz adı Kemal olan cumhurbaşkanımıza Atatürk soyadı verilmiştir” denilmesine karşın; Gürkan Hacır öz sözcüğünü Atatürk’ün ilk soyadı sanmış. Böylece bu yanlış anlama; yarışma programlarına, okul sınavlarına da yansımış. Bizim memlekette işgüzar bir değil ki. Birisi ortaya böyle bir düşünce atmışsa doğruluğunun araştırılması gerekmeden yarışmalarda ve okul sınavlarında böyle bir soru sorulabilir mi? Türkiye’de sorulabilir. Ve aynı Türkiye’de bazıları çıkıp bu konudaki yanlış anlama üzerinden Atatürk’e “nesilsiz- atasız, babasız” gibi sıfatları yakıştıran geri zekâlılar da çıkmaktadır.

Bu açıklamalardan sonra Mustafa Kemal’e Atatürk soyadının kimler tarafından, nasıl verildiğini bilmenizde yarar var. Çünkü Atatürk soyadını öneren; Konyalı bir aydın, TDK üyesi, dil uzmanı ve Konya milletvekili Naim Hazım Onat’tır.

Mustafa Kemal için soyadı aranırken Türk ata- Türkün atası gibi sözcükler önerilir. Naim Hazım Bey söz ister. Söz kendisine verilince kendi önerisini söyler. “Türk ata ve Türk Atası söylenişte biraz tuhaf geliyor. Arkadaşlar biliyorsunuz tarihimizde bir atabey unvanı vardır. Anlamını da biliyorsunuz. Bey, emir, şehzade hatta hükümdar; ilimde, idarede, askerlikte öğreten, danışan, hoca demektir. Atabey kullanılmış tarihe geçmiş resmi bir unvandır. Bu unvanı taşıyan birçok Türk büyüğü vardır. Bundan dolayı bizde; Türk’e her alanda atalık etmiş, Türklüğü kurtarmış, bağımsızlığına kavuşturmuş olan büyük gazimize Atatürk soyadını verelim. Bu; bana, şivemize daha yatkın ve uygun gibi geliyor.”  Bu öneri Mustafa Kemal tarafından benimsenir, orada bulunanlar da bu öneriyi desteklerler ve böylece bir yasa hazırlanıp mecliste resmen kabul edilir.

Konyalı olan bir başka aydınımız M. Şevki Ülkütaşır, birebir bildiği bu tarihi olayı 11-Kasım 1976 tarihli Hayat dergisinde yazmıştır. İyi ki de yazmış. Sevgili Konyalı aydınımız bunları yazmasaydı, bizim işgüzarlar bu konudan bakalım ne siyaset ve yalan malzemeleri çıkartırlardı kim bilir?

24 Kasım Mustafa Kemal’e resmen Atatürk soyadının verildiği gün olup aynı zamanda da Öğretmenler Günü’dür. Naim Hazım Onat ile M. Şevki Ülkütaşır’n da eğitimci olmaları dolayısıyla eğitim ve öğretime emek vermiş ve vermekte olan bütün öğretmenleri saygıyla selamlıyor; aramızdan ayrılanlara rahmet yaşayanlara başarılar diliyorum.