Karamanoğlu Mehmet Bey Dil ve Kültürü Derneği-Balkusan Köyü (Ermenek-Karaman)  Başkanı Sayın Habip Çalışkan’ının yakınlarda yayınlan eseri le ilgili kısa bir değerlendirme

Karamanoğullarının kuruluşu devirlerini araştıran ve analiz eden bu değerli eser birkaç gün önce elime geçti. Kendilerine nazik davranışları için teşekkür ediyorum. Kitabı hafta sonu sakin bir şekilde kahvemi yudumlarken okumayı düşünüyordum, öyle de yaptım,  kitap oldukça sürükleyiciydi, bir solukta okudum. Beni oldukça etkiledi.

Kitap bölge halkının yakın tarihte acıklı yaşanmışlıklarını anlatarak başlıyor. Yazarın anlatımı ile sırtına eski bir yorgan sararak “Aydın’a gidiyoruz” diye evinden, yurdundan ayrılan, Taşeli insanının Ermenek’le Karaman arasında önemli bir geçit yeri olan Balkusan Köyü’nden geçişi dramatik bir şekilde özetleyerek başlıyor (Yazar bu köyde doğmuş ve çocukluğu burada geçmiştir).

Güz rüzgârlarında savrulan bu zavallı insanların dramını, köyün içerisindeki rampalı yoldan üstünde başında olmayan, yorgun savaşçılar gibi katar katar geçenler için evlerinin hayatlarından bu insanları seyreden analardan birinin içleri yanarak söylediği “Şu en arkadan gelen Goca, geri dönemez” ifadesi bölgenin realitesini, tarihini, her şeyini kısaca özetliyor.

Halk adına mücadele ettiğini düşünen ve bunun için bir ömür adayan yazarın ismini ilk defa sanırım 12 Mart Döneminde 1970’li yıllarda TRT ‘de haberlerden sonra yayınlanalan “arananlar listesinde” Ermenek Doğumlu olması sebebi duymuştum. O dönemlerde Karamanoğulları hakkında resmi tarihin bize öğrettiklerinin dışında bir şey bilmiyordum. Buna göre Karamanoğulları Osmanlı’ya, Devlet-i Ali’ye karşı hep bozguncu olmuş, Osmanlıyı arkadan vurmuş bir hainler topluluğuydu.  Karamanoğullarının torunları olarak bizlerde atalarımıza lanet okur hale gelmiştik. Acaba gerçek böyle miydi? Belki de hikayeyi bir de Kırmızı Başlıklı Kız’ı yiyen kurttan dinlemek gerekiyordu.

Bunu da Karamanoğulların kadim başkenti Balkusan’da doğup, büyümüş Habip Çalışkan Bey’den dinlemek gerekiyordu. Acaba durum gerçekten böyle miydi, yoksa Anadolu’da eğer Karamanoğulları hâkimiyetlerini devam ettirebilseler Anadolu gerçekten böyle bakımsız, terk edilmiş bir yer mi olurdu. Devletin yalnızca asker alınım ve vergi dışında hatırlamadığı bir yer mi olurdu. Elbette böyle olmazdı, öz diline, Türkçeye sahip çıkan kendi örf ve adetleri ile yönetilen Anadolu ve Taşeli halkı  kültürel ve tarihsel olarak bugün bulundukları yerin fersah fersah ilerisinde olurlardı.

Kitabı okurken bölge halkının Osmanlılar tarafından tüm kültürel değerlerinin elinden alındığı, 250 yıllık bir devlet geleneğinin birikimi yapısal ve kültürel mirasın Fatihin İstanbul surlarını döven topları  tarafından nasıl  yerle bir edildiğini bir defa daha realize ettim. Bölge halkının Gedik Ahmet Paşa tarafından nasıl katledildiğini,  bölge halkının balkanlara, İstanbul’a ve diğer bölgelere nasıl sürgün edildiğini tüm açıklığı ile bir defa okudum.

Yakın tarihe kadar kendi ataları olan Karamanoğullarının kurucusu Nurettin Bey (Nure Sofi)   ve Türkçeyi resmi dil ilan eden ve o şekilde icraatta bulunan Karamanoğlu Mehmet Bey’in ebedi istirahatgahlarının bu bölgede olduğunu, bilmeyen çoğu kişinin bu gerçeği yakın zamana kadar bilmediklerini sanıyorum.

Kitap akıcı bir anlatımla Karamanoğullarının kuruluşu, gelişimi ve yıkılışını bölgesel kayıtlara bağlı kalarak yer ve zaman vererek anlatmış. Dünya malında gözü olmayan derviş geleneği ile yetişen Nure Sofi’nin ve diğer Karamanoğlu Beylerinin sanıldığı gibi zenginlik içinde değil, bölgenin ağaç işlerinden gelirini sağlayan yerli halkı gibi mütevazi bir hayat yaşadıkları ve mütevazi mezarlarda halktan bir gibi gömüldüklerini görmek oldukça ilginç.

Toplam 152 sf. olan kitabın Karamanoğullarının bölgenin tarihinin doğru olarak bilinmesine büyük katkı sağlayacağını düşünüyorum. Karamanoğullarının gerçek kimliklerini tarihin küllenmiş sayfalarından çıkarılmasında geçmişte ve günümüzde büyük emeklerin geçtiğini bildiğim yazara ve devlet desteğini ilk defa bölgeye getirerek Karamanoğlu Mehmet Bey’in itibarının iadesinde büyük emeği geçen rahmetli Fikret Ünlü’ye bölge halkı olarak buradan teşekkür ediyor ve şükranlarımızı sunuyoruz.

Karamacı olmayan, kültürel amaçlı basılan kitabı Karamanoğlu Mehmet Bey Dil ve Kültür Derneği Balkusan Köyü-Ermenek-Karaman adresinden veya calı[email protected] veya 05354702623 ‘ten temin edilebilir.