Türkiye'nin en yüksek beşeri kalkınma endeksine sahip illeri belli oldu

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından hesaplanan Beşeri Kalkınma Endeksi, ülkelerin beşeri sermaye yeterliliğini belirlemek için önemli bir göstergedir. Bu endeks, yaşam beklentisi, eğitim ve gelir gibi üç ana bileşeni kapsar ve 0 ile 1 arasında bir değer alır. Endeksin değeri ne kadar yüksekse, o ülkenin beşeri kalkınma seviyesi de o kadar yüksektir.

2022 yılı itibariyle Türkiye'nin Beşeri Kalkınma Endeksi 0,854 olarak hesaplandı. Bu değer, ülkenin "çok yüksek beşeri kalkınma" seviyesinde yer aldığını gösteriyor. 2018 yılında 0,844 olan endeks, 2022'de %1,1'lik bir artışla 0,854'e yükseldi. Bu artış, Türkiye'nin son yıllarda önemli bir beşeri kalkınma süreci yaşadığını gösteriyor.

ENDEKSİN BİLEŞENLERİ:

• Yaşam Beklentisi Endeksi: 2022 yılında 2018'e göre %2,2 azalarak 0,882 oldu.

• Eğitim Endeksi: %3,0 artışla 0,807'ye yükseldi.

• Gelir Endeksi: %2,6 artışla 0,875'e çıktı.

İL BAZINDA BEŞERİ KALKINMA ENDEKSİ:

Konya'nın beşeri kalkınma endeksi 2022 yılında 0,836 olarak belirlenirken, Karaman için ise bu değer 0,849 oldu.

Beşeri kalkınma endeksi, iller arasında farklılıklar göstermektedir. 2022 yılında en yüksek beşeri kalkınma endeksine sahip il, 0,891 ile Ankara oldu. Başkent Ankara’yı sırasıyla İstanbul (0,886), Kocaeli (0,886), İzmir (0,870) ve Muğla (0,867) takip etti.

Diğer taraftan, Ağrı 0,748 ile en düşük beşeri kalkınma endeksine sahip il olarak kayıtlara geçti. Ağrı’yı sırasıyla Şanlıurfa, Van, Muş ve Bitlis izledi.

EN ÇOK ARTIŞ GÖSTEREN İLLER:

Son 5 yılda, Kilis %4,1’lik bir artış ile beşeri kalkınma endeksinde en yüksek artışı gösteren il oldu. Kilis’i sırasıyla Şırnak (%4,0), Çankırı ve Hakkâri (%3,9) ve Ağrı (%3,8) izledi.

BEŞERİ KALKINMA ENDEKSİNİN AZALDIĞI İLLER:

2022-2018 döneminde, beşeri kalkınma endeksinin en çok düştüğü iller ise sırasıyla Trabzon (-%0,2), Ordu (-%0,1), Rize (-%0,03) ve Karabük (-%0,02) oldu.

Bu veriler, Türkiye’nin beşeri kalkınma sürecinde il bazında önemli farklılıklar gösterdiğini ve bazı illerde kayda değer gelişmeler yaşanırken, bazılarında ise ilerleme sağlanamadığını ortaya koyuyor. Beşeri kalkınma endeksi, ülkelerin kalkınma düzeylerini ölçmek ve milli politikalara yön vermek adına kritik bir gösterge olmayı sürdürüyor.