Oruç ve aç durmak

Sual: Bazıları aç ve susuz durmanın ne faydası olur ki diyorlar. Oruç tutmaktan maksat nedir?

Oruç, yalnız aç ve susuz kalmak değildir. Bir hayvanı veya inanmayan bir kimseyi bir odaya hapsedip aç, susuz bırakmakla oruç tutturulmuş olmaz. Orucun, sabır,  şükür, nefs terbiyesi gibi diğer ibadetlerle  irtibatı  vardır.  Onun için   hadis-i   şerifte,  ‘Her şeyin bir kapısı vardır. İbadetlerin kapısıysa oruçtur’ buyuruldu. (İbni Mübarek) Sinir sistemimizin  vücuttaki yeri çok mühimdir. Dil sinirleri felç olan konuşamaz. Bacaktaki sinirler felç olursa, insan yürüyemez.  Sinirimizin bozulması nispetinde hayatımız, az veya çok tehlike içindedir. Siniri  bozuk kimse,  huzursuz  olur, sabredemez. Cemiyetteki kavgaların, cinayetlerin çoğu  sinirli olmaktan, sabredememekten  ileri gelmektedir.’Oruç sabrın, sabır da imanın yarısıdır’ hadis-i şerifi oruç  tutanın  sabırlı  olduğunu  bildirmektedir. (Ebu Nuaym) Böylece, orucun imandan da olduğu görülmektedir.  İmanlı olan da,  imanının  kuvvetine  göre suç ve günah işlemez. Sinirine hakim  olur.  Her  şeyin bir zekatı vardır. Vücudun zekatıysa açlıktır. Oruç  tutarak aç kalanın arzuları kırıldığı için sabretmesi kolay olur.  Oruç tutan aç  durur.  Aç  durmak  iyidir.  Aç duranın basireti  açılır. Anlayış kabiliyeti artar. Hadis-i şeriflerde, ‘Aç duranın  idraki artar,  zekası açılır’  ve  ‘Tefekkür,  ibadetin  yarısı, az   yemekse tamamıdır’ buyuruldu. (İ. Gazali) Çok   yiyen   çok  uyur, çok uyuyanın da ömrü boşa   geçmiş   olur.   Çok yiyen sarhoş gibi olur,  dimağı  yorgunlaşır. Zekası, zihni dumura uğrar.  Açlık, kalpte   incelik   doğurur. Hadis-i şerifte, ‘Az yiyenin içi  nurla  dolar  ve  Allahü teâlâ, az yiyip içen ve bedeni hafif olan mümini sever’ buyuruldu. (Deylemi)

Açlıkta    arzular   kırılır, nefsimiz uysallaşır, serkeşliği kalkar. Çok yemek, gafleti  doğurur.  Azgın bir atı   zapt etmek   zor olduğu gibi, çok yedirmekle azan  nefsi  zapt etmek de zordur.  Açlıkla  terbiyesi kolaylaşır.   Hadis-i  şerifte buyuruldu ki: ‘İnsan   kalbi  tarladaki ekin,  yemek  ise  yağmur gibidir. Fazla su ekini   kuruttuğu gibi, fazla gıda da kalbi öldürür.’ [İ.Gazali] Her   zaman   tok  olan şefkatsiz   ve   merhametsiz  olur.   Tok,   açın  hâlini bilmez.   Çok   yiyen   sert ve katı kalpli olur.   Hadis-i  şerifte, ‘Çok yiyip içmekle kalbinizi  öldürmeyin!’ buyruldu. (İmam-ı Gazali)

Sinirlerine  hakim  olan kimse huzurlu olur. Açlık, günah işleme arzusunu  kırar,  kötülük  etmeye mani  olur.  Hadis-i şerifte, ‘Açlık ve susuzluk yoluyla nefisle cihad etmek, Allah yolunda cihad gibidir’ buyruldu. (İmam-ı Gaza-li)  Çok  yiyen  çok  su içer. Çok su içen çok uyur.  Çok uyuyanın   ömrü   uyku   ile geçtiği için dünya ve ahiret kazancına mani olur. Demek  ki  açlık,  sinirleri uyanık, zinde tutar. Fazla tokluk ahmaklığa yol açar. Okuduğunu  ezberlemesi  ve hatırında tutması zor olur.