Yerel gazetecilik Konya’nın hafızasıdır

Konya’da son haftaların en çok tartışılan konularından biri, yerel gazetelerin birleşmesi oldu. Kimi “yerel basın bitiyor” dedi, kimi “artık gazetecilik yapılmaz” diye yorum yaptı. Oysa işin aslı biraz daha farklı. Gelin, Konya’nın hafızası olan yerel basın meselesini birlikte değerlendirelim.

Konya’da Basın İlan Kurumuna akredite olmuş 11 adet günlük yerel gazete vardı. Aslında 3 milyona yakın nüfusu olan ve bunun yarısının merkezde yaşadığını düşündüğümüzde 1 buçuk milyon nüfusa 11 gazete düşüyordu. Tabii ki toplum artık, sosyal medya kısa videolarıyla, ilgilendiği ve gazete okumak gibi, kitap okumak gibi alışkanlıkları terk ettiği için 11 gazetenin çok fazla olduğu gerçeği ile karşı karşıya kalındı. 

Aslında işin bu tarafı biraz da gazete sahipleri ile ilgili olan kısımdır. Yani Konya’da vatandaşlara “Konya’da kaç yerel gazete var” diye sorsak birçoğu cevabını bile bilmez. Gazete sahibi, kararını verir, bir gazete kurar ve bunu gazeteciliğin ilkeleri doğrultusunda para kazanmak adına işletir. Ondan sonraki inisiyatif de aslında kendisindedir. 

Son konjonktüre göre 11 gazete sahibi bir araya gelerek 3 tane gazete çıkarma kararı aldılar. Yani bundan böyle Basın İlan Kurumu’nun muhatabı olan sadece 3 yerel gazete olmuş oldu. Diğer 8 gazete Basın İlan haklarını terk etti. Aslında bu durum gazetelerin teknik işleyişi ile ilgili bir durumdur. Yani vatandaşın okuyacağı gazeteyi gidip bayiden alma konusunda bir değişikliği yoktur.

Burada “diğer gazeteler ne oldu, kapandı mı” sorusu, en çok sorulan soru. Belki de kafaları karıştıran durum da burada başlıyor. 

Maalesef seyyar satıcılık için bile belge isteyen Devletimiz gazete çıkarmak için herhangi bir şey istemiyor. Yani Savcılığa gidip bir forum doldurmanız, gazete çıkarmanız için yeterli şartı oluşturuyor. Dolayısıyla herhangi bir vatandaş Savcılığa gidip beyanname doldurduktan sonra gazete çıkarmaya başlayabilir. 

Gazeteler çıktıktan sonra aslında tüm muhatapları vatandaştır. Vatandaş istediği gazeteyi alıp okuma hakkına sahiptir. Tercih tamamen kendindedir. 

Biz Anadolu’da Bugün gazetesi adına günlük olarak çıkmaya devam ediyoruz. Bu durum böyle de süregidecek bir durumdur. Vatandaş bayiden Anadolu’da Bugün gazetesini alacaktır. İşin diğer kısımları tamamen teknik olaylardır. Sanırım durumla alakası olmayan hiç kimse de işin teknik kısmıyla uğraşmaz. 

Marketten gidip ekmek alıyoruz, ekmek fırınında nasıl bir çalışma yapılıyor, un nereden alınıyor vs. gibi konularla çok da alakalı değiliz. Gazete de bundan farklı değil aslında. 

Burada dikkat edilmesi gereken konu; Gazetenin haberlerinin dolu dolu olması ve vatandaş okumak için aldığında yerel haberleri, köşe yazılarını, çevresinde olup bitenleri okuyup bilgi sahibi olmasıdır.

Yerel gazeteleri küçümseyen bazı tavırlar her zaman olmuştur. Ama yerel gazeteler çok önemli bir görev ifa ederler. Bundan 50 yıl önce şehrinde neler olduğunu en iyi öğrenebileceği arşiv yerel gazetelerdir. 

İl Halk Kütüphanesine giden bir vatandaş Konya’da 50 yıl önce bugün olan bir olayla ilgili bilgi almak isterse, o tarihli yerel gazetenin arşivini çok rahatlıkla kontrol edebilir. Yani yerel gazetelerin belki de en önemli tarihsel görevi arşiv oluşturmalarıdır. 

Gazetelerde fotoğraf altlarında kişilerin isimler yazar. Mesela Recep Tayyip Erdoğan’ın bir açıklamasını yayınlamıştır, fotoğrafını koymuştur altına da “Recep Tayyip Erdoğan” diye yazar. Bu, bazılarına garip gelir. “Yahu Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı tanımayan mı var, neden adını yazıyorsunuz ki” diye düşünür. Ama mesela zamanında çok tanınan, başbakanlık ve cumhurbaşkanlığı yapan Turgut Özal’ı günümüzde tanımayan, fotoğrafını bilmeyen çok genç vardır. İşte o arşiv özelliğinden dolayı o isimler yazılır.

Yerel gazetecilik öyle hafife alınacak, “aman olmasa ne olur” denilebilecek bir kamu hizmeti değildir. Bunu bilmek ve buna göre değerlendirmek gerekir. 

Şimdilerde birçok kişi, yerel basındaki eksikliklerden bahsetmektedir. Ama yerel basının ne zorluklarla ayakta durduğunu, ne kadar ağır şartlarda çalıştığını pek bilmez. Hani tabiri caizse “hariçten gazel okumak” denilir buna.

Bir de “herkes internetten haberleri okuyor, gazeteler bitecek” gibi saçma sapan bir söylem vardır ki, bunun en güzel cevabı, internette bizden çok çok daha iyi olan Avrupa’da ABD’de bitmeyen yazılı basın Türkiye’de neden bitsin olabilir. 

Sonuçta şunu söyleyeyim, yeni kurulan üç gazete ile birlikte içinde Anadolu’da Bugün’ün de olduğu 8 tane günlük gazete Konyalıya hizmet vermektedir. Bunların yanı sıra haftalık çıkan 6-7 gazete ve aylık ya da daha uzun süreli çıkan dergiler 1 buçuk milyonun üzerindeki Konya’daki nüfusa hizmet vermektedir. 

Konya’da yaşayan vatandaşlar da kendi şehrinde yaşanan olayları en iyi şekilde takip edebilmek ve de yıllar sonrasına da Konya arşivini oluşturabilmek adına yerel basına hem saygı duymalı hem de destek olmalıdır. 

Her meslekte olduğu gibi gazetecilik mesleğini de istismar eden, kötü amaçlı kullananlar illaki vardır. Bunları da vatandaşlar ayırt edecek, “kötünün” büyümemesi için işini iyi yapan kurumlarla hareket edeceklerdir. 

Hele ki “ben işimi tüm ülkede yayın yapan ‘yaygın basınla’ hallederim” demek “işbilmezlikten” başka bir şey değildir. 

Konya yerel basını Türkiye’de örnek bir basındır. Birlik ve beraberliğini hiç bozmamıştır ve bu birlik ve beraberlik içerisinde de hizmetini sürdürmektedir. Bunun dışındaki “cahilce” yorumları sadece cehaletin hezeyanı olarak algılamak gerekir.

Yerel basına sahip çıkmak sadece gazeteciye değil, Konya’nın hafızasına sahip çıkmaktır.

Dostlukla kalın.