Konya Aydınlar Ocağı'nda Tanzimat Dönemi tartışmaları

Konya Aydınlar Ocağı’nın düzenlediği Selçuklu Salı Sohbetleri etkinliğinde, Prof. Dr. Kemal Kahramanoğlu “Gelenek ve Tanzimat Sonrası Türk Aydını” konusunu ele aldı. Programda, Tanzimat döneminin yenilikleri ve aydınları üzerine derinlemesine bir değerlendirme yapıldı.

Aydınlar Ocağı Başkanı Dr. Mustafa Güçlü’nün açılış konuşmasında, insanlık tarihindeki medeniyet kurma zorlukları ve güçlü olmanın gerekliliği vurgulandı. Güçlü, toplumsal yenilgi sonrası taklit etme eğilimine dikkat çekerek, Osmanlı’nın tarihindeki başarısızlıkların etkilerini anlattı. “Bir toplum ya da topluluk üç kere yenilirse, yenildiği tarafı taklit etmeye başlıyor. Allah serveti ve gücü birinde sabit tutmayıp gezdirir” dedi.

Konuşmanın ardından kürsüye çıkan Prof. Dr. Kemal Kahramanoğlu, Tanzimat döneminin her türlü değişimi beraberinde getirdiğini belirtti. Tanzimat’la birlikte ulemadan aydına geçiş yaşandığını ve bu dönemde bir buhran ve aşağılık kompleksi oluştuğunu ifade etti. Kahramanoğlu, dönemin aydınlarının devletle iç içe olmadığını, muhalif durduklarını ve yabancılaşmış göründüklerini anlattı.

Kahramanoğlu, dönemin aydınlarının Batılı entelektüelleri takip ettiklerini ve bu nedenle muhalif hareketler başlattıklarını belirtti. Ayrıca, Tanzimat’ın modernleşmenin başlangıcı olduğunu ve Osmanlı Aydını'nın gelenek ile modernlik arasında bir orta yol bulmaya çalıştığını vurguladı. “Tanzimat döneminde ortaya çıkan talepler Cumhuriyet devrine kadar devam etti ve birçok taleple karşılık buldu” dedi.

Prof. Dr. Kahramanoğlu, İttihat ve Terakki’nin ideolojik değil, konjonktürel olarak değerlendirilmesi gerektiğini, pozitivizmin etkisiyle gelenek ve dinin biraz hırpalandığını ifade etti. Ayrıca, Tanzimat dönemiyle başlayan gelenek ve modernlik arasındaki uyuşmazlığın Cumhuriyet döneminde de sürdüğünü belirtti. Cumhuriyet’in tam batılılaşmadan yana olduğunu ve bu süreçte büyük bir dönüşüm yaşandığını anlattı.

Son olarak, Türkiye’de entelektüel yetiştirilmesinin önemine vurgu yapan Kahramanoğlu, Tanzimat sonrası aydınları takdirle andı ve son entelektüel olarak Erol Güngör’ü rahmetle yad etti.

Program, Aydınlar Ocağı Başkanı Mustafa Güçlü’nün Prof. Dr. Kemal Kahramanoğlu’na teşekkür ederek kitap takdim etmesiyle sona erdi.