Konya Ticaret Odası (KTO) Karatay Üniversitesi İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi Psikoloji Bölümü akademisyenlerinden Dr. Öğr. Üyesi Yusuf Gürel, bipolar bozukluğun yalnızca yetişkinlerde değil, çocuk ve ergenlerde de görülebildiğini belirterek erken tanının kritik önemine dikkat çekti.
Ergenliğin duyguların hızla değiştiği ve ilişkilerin yeniden şekillendiği bir dönem olduğuna işaret eden Dr. Gürel, “Erken başlangıçlı bipolar bozukluk olarak sınıflandıracağımız bu tablo, 10–15 yıl öncesine kadar çok fazla üzerinde durulmayan bir konuydu. Ergenlik döneminin coşkulu ve kontrolsüz davranışları, bipolar bozukluğun hipomanik veya manik belirtilerinin gözden kaçmasına neden olabiliyordu. Çocukluk çağı bipolar bozukluğu ile ilgili veriler net olmasa da çalışmalar, sıklığın %1,8–3,9 arasında değiştiğini bildiriyor” dedi.
“Çocuk ve Ergenlerde Klinik Görünüm Erişkinlerden Farklı”
Bipolar bozukluğun çocuk ve ergenlerde erişkinlerden oldukça farklı seyredebildiğini belirten Gürel, küçük yaşlarda görülebilecek belirtileri şöyle anlattı:
“Küçük bir çocuğun mani döneminde diğer insanlara uygunsuzca dokunması, daha önce yapmadığı şekilde yüksek yerlere tırmanması, tehlikeli ve riskli oyunlar oynaması gibi davranışlar görülebilir. Daha büyük yaş grubunda ise kendini üstün görme yerine, iç ya da dış uyaranlara karşı aşırı duyarlılık ve kolay tetiklenen yoğun duygusal tepkiler daha yaygın görülebiliyor.”
Hangi Durumlarda Şüphelenilmeli?
Bipolar bozukluk şüphesinde dikkat edilmesi gereken noktaları sıralayan Dr. Gürel, özellikle çocukluk öykülerine vurgu yaptı:
“Bipolar tanısı alan kişilerin çocukluğuna bakıldığında uyku bozukluğu, kaygı bozukluğu, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) ve davranım bozukluğu tanılarının daha sık olduğu görülüyor. Çocuğun duygu durumunda sık dalgalanmalar yaşanması, ailede bipolar hastalığı öyküsünün bulunması önemli risk faktörleridir. Özellikle ergenlik döneminde depresyon tanısı alan çocukların %25–40’ı ilerleyen dönemde bipolar tanısı alıyor.”
Gürel, geceleri yalnızca 3–4 saat uyumasına rağmen ertesi gün uyku ihtiyacı azalan, yaşına uygun olmayan aktivite ve hareketlilik gösteren çocukların mutlaka profesyonel değerlendirmeye alınması gerektiğini de vurguladı.
“Erken Tanı Hastalığın Seyrini Değiştirir”
Bipolar bozuklukta tanı ve tedavi sürecinin çoğu zaman belirtilerin ortaya çıkmasından yaklaşık 10 yıl sonra başlayabildiğine dikkat çeken Gürel, çocuk ve ergenlerde tanı koymanın zorluklarını şöyle açıkladı:
“Duygu durum belirtilerinin hızlı değişmesi, çocuğun gelişimsel özellikleri, duygularını ifade etmedeki güçlükler ve eşlik eden diğer psikiyatrik sorunlar tanıyı karmaşıklaştırabiliyor. Ancak ne kadar erken tanı konur ve tedaviye başlanırsa, yetişkinlikteki bipolar bozukluğun şiddeti ve seyri o kadar kontrol edilebilir hâle geliyor.”
Dr. Gürel, çocuk ve ergenlik döneminin ruh sağlığı gelişiminde kritik bir süreç olduğunun altını çizerek aileleri ve eğitimcileri belirtileri dikkate almaya, profesyonel destek almaktan çekinmemeye davet etti.
