Karadeniz'de Keşfedilen Doğal Gaz Rezervleri Türkiye'nin Enerji Oyunculuğunu Artırıyor

2021 yılı dünya doğalgaz rezervinin ülkelere göre dağılımı ve toplam rezerv.

Dünya doğalgaz rezervleri, son 6 yılda yeni keşifler sayesinde artmasına rağmen tüketimle birlikte azalmaya devam etmektedir. OPEC'in verilerine göre, 2021 sonunda dünya kanıtlanmış doğalgaz rezervi 205,8 trilyon metreküp olarak kaydedilmiştir, bu da 2015'teki 203,6 trilyon metreküp rezerve göre %1,1'lik bir artışa işaret etmektedir.

Dünya doğalgaz rezervlerinin ülkelere göre dağılımına bakıldığında, en büyük rezervler Rusya, İran ve Katar gibi ülkelerde bulunmaktadır. Aşağıda, bazı ülkelerin kanıtlanmış doğalgaz rezervleri ve payları listelenmektedir:

• Rusya:

38,3 trilyon m3 (%18,6)

• İran:

32,9 trilyon m3 (%16,0)

• Katar:

24,7 trilyon m3 (%12,0)

• Türkiye:

12,8 trilyon m3 (%6,2)

• Amerika Birleşik Devletleri:

12,2 trilyon m3 (%5,9)

• Cezayir:

4,5 trilyon m3 (%2,2)

• Çin:

4,1 trilyon m3 (%2,0)

• Avustralya:

3,8 trilyon m3 (%1,8)

Dünya doğalgaz rezervlerinin geri kalanı da diğer ülkelerde dağılmış durumdadır.

Türkiye'nin 2019 sonu itibariyle kanıtlanmış doğalgaz rezervi 3.004.121.349 m3 olarak kaydedilmiştir. Ancak son 2,5 yılda yapılan keşifler, Türkiye'nin doğalgaz rezervlerinde önemli bir artışa işaret etmektedir.

21 Ağustos 2020 tarihinde Sakarya sahasındaki Tuna-1 kuyusunda yapılan keşif sonucunda 320 milyar m3 doğalgaz rezervi bulunmuştur. Ardından, 17 Ekim 2020'de yine Sakarya sahasındaki Tuna-1 kuyusunda 85 milyar m3 daha doğalgaz rezervi keşfedilmiştir. Bu keşifler, Türkiye'nin doğalgaz rezervlerinde büyük bir artışa sebep olmuştur.

4 Haziran 2021 tarihinde ise Amasra-1 kuyusunda 135 milyar m3 doğalgaz rezervi keşfedilmiştir. Ve son olarak, 26 Aralık 2022 tarihinde Çaycuma-1 sahasında yapılan keşif sonucunda 58 milyar m3 ilave doğalgaz rezervi bulunmuştur. Bu keşiflerle birlikte, son 2,5 yılda Türkiye'nin açıklanan toplam doğalgaz rezervi 710 milyar m3 olarak kaydedilmiştir.

Ancak bu keşifler henüz uluslararası raporlarda yayımlanmamıştır ve Türkiye'nin doğalgaz rezervleri konusunda net bir resim çizmek için resmi raporların açıklanması beklenmektedir.

Uzmanlar, Karadeniz'de Keşfedilen Doğal Gaz Rezervi İçin Ne Diyor?

Karadeniz'de keşfedilen doğal gaz rezervi, Türkiye ve dünya enerji sektöründe önemli bir gelişme olarak görülmektedir. Uzmanlar, bu keşfin Türkiye'nin enerji arz güvenliğine ve ekonomisine olumlu katkı sağlayacağına inanmaktadır.

Keşifler, Türkiye'nin doğalgaz ithalatını azaltarak, dışa bağımlılığını azaltabileceği anlamına gelmektedir. Ayrıca, keşiflerin Türkiye'nin ekonomik büyümesini destekleyeceği ve enerji sektöründe yeni iş fırsatları yaratacağı düşünülmektedir.

Uzmanlar ayrıca, keşfedilen doğal gaz rezervinin büyüklüğünün, Türkiye'nin enerji ihtiyaçlarını tamamen karşılamak için yeterli olmadığını belirtmektedirler. Bu nedenle, Türkiye'nin doğal gaz arama ve keşif faaliyetlerine devam etmesi gerektiği düşünülmektedir.

Türkiye'nin eski OECD Daimi Temsilcisi ve eski Büyükelçi Mithat Rende'ye göre Türkiye, doğal gazının %99,5'ini ithal eden önemli bir doğal gaz tüketicisi olmasına rağmen, coğrafi konumu ve boru hattı altyapısı nedeniyle önemli bir enerji oyuncusu. Rende, son keşifle birlikte Türkiye'nin 'üretici' konumuna doğru ilerlediğine inanıyor.

Rende, son doğal gaz keşfini şöyle değerlendiriyor:

"Fatih derin deniz sondaj gemisinin keşfi, ilk tahmini 320 milyar metreküptür ve keşfin tam boyutunun belirlenmesi için daha fazla kuyu açılması gerekir. Tek başına önemli bir keşif değil, toplam rakamdır. 710 milyar metreküp önemlidir, çünkü 500 milyar metreküpün üzerindeki rezervler 'dev rezerv' olarak anılmaktadır. Bu doğal gaz keşfi Türkiye'nin mevcut 12 yıllık doğal gaz ihtiyacını karşılayabilir ama Türkiye'nin yıllık 60 milyar metreküp olan tüketiminin yüzde kaçını karşılayabileceğini de düşünmek lazım. %20'lik bir katkı olumlu."

Türkiye'nin OECD eski Daimi Temsilcisi ve aynı zamanda enerji uzmanı olan eski Büyükelçi Mithat Rende'ye göre Türkiye, doğal gaz rezervlerini keşfederek enerji sektöründe önemli bir oyuncu olmaya çalışıyor. doğal gaz ve önemli bir doğal gaz tüketicisidir. Rende, Türkiye'nin coğrafyası ve boru hattı altyapısı açısından Avrupa için önemli bir enerji oyuncusu olduğunu ve son gelişmelerle birlikte Türkiye'nin "üretici" konumuna geçtiğini belirtiyor.

BOTAŞ'ın eski başkanı ve enerji uzmanı Ali Arif Aktürk, son doğalgaz keşfiyle ilgili olarak, gazın ticari kullanımının 2024'te başlayabileceğini söylüyor. Ancak Türkiye'nin kış aylarındaki doğal gaz ihtiyacı nedeniyle 2023'ün sonlarına doğru başlayabilecek olsa da ekonomik modellerin 2024'te üretime başlayacağını tahmin ediyor. Aktürk, üretimin 6,5 milyon metreküpten başlayıp 2030 yılına kadar kademeli olarak 10 milyon metreküpe çıkacağını, sonrasında kuyuların yaşlanmaya başlayacağını ve üretimin gerileyeceğini öngörüyor. 2056 yılına kadar üretim 1,5 milyon metreküpe düşecek ve ardından daha da düşecek.

Aktürk, gazın satış fiyatının da önemli olduğunun altını çiziyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 1 trilyon dolar değerinde gaz olduğu iddiası doğruysa ve bulunan 710 milyar metreküp gaz "üretilmiş gaz" olarak kabul edilirse metreküp fiyatının bin 400 dolar civarında olacağını hesaplıyor. Ancak Aktürk, doğalgazın hanehalkı için metreküp fiyatının 210 dolar civarında olduğu göz önüne alındığında, bu yüksek fiyattan satılırsa tüketicilerin gazı kullanıp kullanamayacaklarını sorguluyor. İki fiyat arasındaki farkın hükümet için potansiyel bir kayıp olduğunu savunuyor.

Karadeniz gazının faturalara nasıl yansıyacağı konusunda da spekülasyonlar var. Enerji Bakanı Fatih Dönmez, önce gazın sisteme gireceğini, sonra durum değerlendirmesinin daha doğru olacağını söylüyor. Gazın Türkiye'nin cari açığına da olumlu etki edeceğini öne sürüyor.

Türkiye'de Doğalgaz Üretimi

Türkiye'nin 2022 yılında doğalgaz üretimi, bir önceki yıla göre yüzde 3,7 azalarak 379 milyon 820 bin metreküp oldu. Ancak bu üretim, 2022 yılında toplam 53,3 milyar m3 olan doğalgaz tüketiminin sadece yüzde 0,7'sini karşılayabildi ve Türkiye'nin doğalgaz ihtiyacının büyük çoğunluğu yine ithal kaynaklardan sağlandı.