Dünyanın bir çok ülkesinde Türk Vatandaşlarının çalıştıkları bilinmektedir. Türkiye Cumhuriyeti ile 22 ülke arasında sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış olup, bu 22 ülke dışındaki ülkelerle Türkiye arasında,sosyal güvenlik alanında  herhangi bir sözleşme bulunmamaktadır.

Yurt dışında çalışan veya ev hanımı olarak bulunan Türk Vatandaşları, bu ülkelerde geçirdikleri süreleri Türkiye'de borçlanarak, sosyal güvenliklerine saydırabilmektedirler.Yurt dışında geçen sürelerini Türkiye'de borçlanan vatandaşların,yurt dışında ilk kez çalışmaya başladıkları tarih Türkiye'de sigorta başlangıcı olarak kabul edilmez iken  11.09.2014 tarihinde yürürlüğe giren 6552 sayılı Kanun ile bazı ülkelerde çalışanlar yönünden bu durum değişmiştir.

6552 sayılı Kanun ile; 3201 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin beşinci fıkrasına “Uluslararası sosyal güvenlik sözleşmelerinde Türk sigortasına girişinden önce akit ülke sigortasına girdiği tarihin Türk sigortasına girdiği tarih olarak kabul edileceğine ilişkin özel hüküm bulunan ülkelerdeki sigortalılık sürelerini borçlananların akit ülkede ilk defa çalışmaya başladıkları tarih ilk işe giriş tarihi olarak kabul edilir.” cümlesi eklenmiştir.

Buna göre sosyal Güvenlik sözleşmesi olan ülkelerde çalışan Türk Vatandaşları ile Sosyal Güvenlik Sözleşmesi olmayan ülkelerde çalışan Türk Vatandaşları arasında emeklilik koşulları yönünden farklılıklar doğmaktadır. Aynı farklılık, Sosyal Güvenlik Sözleşmelerinde “akit ülke sigortasına girdiği tarihin Türk sigortasına girdiği tarih olarak kabul edileceğine” dair hüküm bulunan ülkeler ile hüküm bulunmayan ülkelerde çalışan Türk vatandaşları yönünden de ortaya çıkmaktadır.

Türkiye ile Sosyal Güvenlik Sözleşmesi bulunan ülkeler : Almanya, Arnavutluk, Avusturya, Azerbaycan, Belçika, Bosna Hersek, Çek Cumhuriyeti, Fransa, Gürcistan, Hırvatistan, Hollanda, İsviçre, Kanada, Kebek, KKTC, Lüksemburg, Makedonya ve Slovakya, Danimarka, İngiltere, İsveç, Libya, Norveç, Romanya, Sırbistan ve Avrupa Sosyal Güvenlik Sözleşmesi kapsamında hizmet birleştirilmesi yapılan İspanya, İtalya ve Portekiz’dir.

Bu ülkelerden . Almanya, Arnavutluk, Avusturya, Azerbaycan, Belçika, Bosna Hersek, Çek Cumhuriyeti, Fransa, Gürcistan, Hırvatistan, Hollanda, İsviçre, Kanada, Kebek, KKTC, Lüksemburg, Makedonya ve Slovakya ile yapılan sosyal güvenlik sözleşmelerinde “akit Taraflardan birinin mevzuatına göre yardım hakkının kazanılması şartlarının tespitinde, diğer Taraf ülkedeki ilk işe başlama tarihi de dikkate alınır”  şeklinde hüküm veya bu anlamda benzer hükümler bulunmaktadır. Sayılan bu ülkelerde çalışan Türk Vatandaşları 3201 sayılı Kanuna göre bu ülkelerde geçen hizmetlerini borçlanıp, borçlarını ödediklerinde, söz konusu ülkelerdeki ilk çalışmaya başladıkları tarih Türkiye’de de sigorta başlangıcı kabul edilecek ve sigortalılık süresi olarak aranan 15,20-25 yıllık sürelerin başlangıcı sayılacağından daha erken emekli olacaklardır.

Ancak Türkiye ile  Danimarka, İngiltere, İsveç, Libya, Norveç, Romanya, Sırbistan ve Avrupa Sosyal Güvenlik Sözleşmesi kapsamında hizmet birleştirilmesi yapılan İspanya, İtalya ve Portekiz arasında sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmasına rağmen, bu ülkelerle yapılan sosyal güvenlik sözleşmelerinde taraf ülkelerden birinde işe başlama tarihinin diğer ülkede de sigorta başlangıcı sayılacağına ilişkin bir hüküm bulunmaması nedeniyle bu ülkelerde çalışan Türk Vatandaşlarının sigorta başlangıcı Türkiye’de çalışmaları varsa bu tarihten, yoksa borçlarını ödedikleri tarihten geriye doğru borçlanılan süre kadar gidilmek suretiyle tespit edilecektir.

Türkiye Cumhuriyeti ile hiç sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerde çalışan işçilerin de o ülkede ilk kez ç alışmaya başladıkları tarih,sigorta başlangıcı olarak kabul edilmeyecektir.

Kanaatimizce bu husus ciddi bir adaletsizliğe yol açmakta, hiçbir kusuru olmayan ve aynı prim tutarını ödeyen vatandaşlara farklı uygulama yapılmasına sebep olmaktadır. Bu adaletsiz uygulamanın bir an önce düzeltilmesi gerekir.

Arif AYTÜRK