Dünyada bana bir insan söyleyin ki hiç hata-yanlış yapmamış olsun. Benim bildiğim kadarıyla hatası olmayan mükemmel bir insan yeryüzüne gelmemiştir. Çünkü yaratılışı itibariyle insanoğlu hata ve yanlış yapabilecek şekilde yaratılmıştır. Kitabı Mübin’de ilk peygamber Adem (as) olmak üzere Allah, peygamberlerin hatalarına işaret etmektedir. Kelam ilminde bizim 'zelle' diye ifade ettiğimiz hatalardan hiçbir peygamber beri olamamıştır. Her şeyiyle dört dörtlük olmak neredeyse insanın fıtratına aykırıdır. Hatta Fatır Süresinde bir ayette mealen Allah: "Yeryüzünde her bir canlı suç işlediği zaman Allah onu yok etseydi yeryüzünde canlı kimse kalmazdı" buyurmaktadır. İlk insan ve ilk peygamber dendiği zaman akla; Adem ve Havva'nın tövbesi, özür dilemesi ve öz eleştirileri gelir hemen. Hal böyle iken biri kalkar da ben hayatımda hiç hata yapmadım derse boyundan büyük laf etmiş olur.
Kur'an, iki tipten bahseder: Âdem ve İblis. İblisin iğvasıyla, yasaklanan ağacın meyveden yiyen Adem ve Havva'nın tövbesinden-özründen; yine Adem'in otoritesine boyun eğmesi istenen İblis'in: "Ben ondan üstünüm, asla boyun eğmem" demesini işler. Burada Âdem ile Havva: "Ya Rabbi, bizim ne suçumuz var, İblis bize vesvese verdi, biz ne yapabiliriz ki" diyebilirlerdi tıpkı İblisin mazeret öne sürdüğü gibi. Burada insanın- Âdem'in suçunu itiraf etmesi, İblis'in ise mazeret uydurması işlenmektedir. İblise bahane ürettiren ise onun kibri-gururu, büyüklenmesi idi.
Eksik olan insanın hata yapması da insani bir durumdur. Asıl olan hatada ısrarcı olmamaktır, özür dilemektir. Öz eleştiri ve itiraf yapabilmektir. Özür dilemek erdemlice bir harekettir. Her adam özür dileyemez. Özür dileyemeyen kişinin gururu muhasebe yapmasının önüne geçer. İnsanlar nezdinde küçülürüm endişesi taşır. Halbuki özür muhataplarının gönlünü fetheder.
İnsan hata yapabildiği gibi devletler de hata yapar. Birçok devlet; planlarını, programlarını, stratejilerini sürekli revize eder. Hata yaptığını anladığı zaman gerekirse 360 derece dönüş yapar. Siz hiç TC hükümetlerini yönetip de yapılan bir tasarruf sonucunda özür dileyen siyasiler gördünüz mü? Ülkeyi ne yetmiş sente muhtaç edenden…ne beş Nisan kararlarıyla ekonomik krize sürükleyenden…,ne de fırlattığı kitapçıkla ekonomiyi felç edenden… maalesef hiçbirinden görmedik. Halbuki son olaylar 40 yıldır yapılan hatalar zincirinin ortaya çıkardığı bir durumdur.
Birçoğumuz "Ben hayatta hiç hata yapmadım, geçmişimden asla pişmanlık duymam, tekrar geçmişe dönsem aynı hareketleri yaparım..." gibi iddialı sözler söyler. Böylelerine bazı hareketlerinin yanlış olduğunu hatırlattığımız zaman "Efendim, o şöyle oldu, o meselede falanın hatası vardı..." gibi savunmacı özelliğimiz hemen devreye girer. Asla kendimize toz kondurmaz, burnumuzdan kıl aldırmayız. Böyle tiplerin 'Geri vitesi olmaz,' burunlarının dikine giderler. Egoları asla muhasebe yaptırmaz. Özür dileyeni de küçümser böyleleri. Allah insanla beraber hatayı, hatayla birlikte de tövbeyi var etmiştir. Hatta hutbelerde okunan “Ettâibü minezzenbi…şeklindeki Hadisi Şerife göre “Günahından tövbe eden hiç günah işlememiş gibidir” denmektedir. Her birimiz hata yaparız. Önemli olan "Bir delikten ikinci defa ısırılmamaktır," tövbenin bir daha geri dönmeyecek şekilde yapılan 'Nasuh tövbe' olmasıdır.
Hatasından dolayı özür dileyebilmek her kişinin harcı değildir. Hatalarıyla ancak öz güveni yüksek insanlar yüzleşirler. Hatalarıyla yüzleşemeyenler hep bir mazeretin, bir gerekçenin, bir savunmanın arkasına sığınırlar. Bu da sahada kalması gereken topu taca atmak demektir. Ne olur hep hatalarımızla yüzleşelim ki, geleceğe güvenle bakabilelim...