Tatil dönüşü eve baktım, atılacak çöp bile yok. Çöp yoksa çöpün ham maddesi de yoktur deyip bir pazar listesi hazırlayarak soluğu pazarda aldım.
Girdim pazarın bir köşesinden. Sebze ve meyve alacağım. Piyasa günbegün değişiyor pazar ve marketlerde. Önce şöyle bir tur atayım, fiyatlar hakkında bilgi sahibi olayım istedim.
Evden çıkarken bir de kışlık sarımsağa bak denmişti. Gözüme ilk sarımsak ilişti. Kaç lira delikanlı dedim irilerini göstererek. 250 TL dedi. Küçükleri de 150 olur dedi. Kastamonu sarımsağı imiş. Hayırlı işler deyip giderken gel 230 olsun, hatta 200 olsun, küçükler de 130 olsun dedi. Sağ ol, kalsın diye ilerlemeye çalışırken arka arkaya fiyat indirmeye devam ediyordu pazarcı.
250'den 200'e indiren esnaf olur mu? Demek ki 200 liradan bile ekmek yiyor bu pazarcı. Ne diye önce fiyatı abartıp sonra yelkenleri indiriyor anlamadım. Sarımsak satan pazarcı güven vermediği için ondan sarımsak almadım. Başkasına da sormadım.
Az ilerleyip salatalığın fiyatını sordum. Gel 20 olsun dedi. Eyvallah dedim, alıcı olmayan gözle dolaşmaya devam ettim. Neyini beğenmedin bu salatalığın, sana 20 liraya salatalık veriyorum. Almıyorsun. 20 lira para mı? Helal olsun, seni ayakta alkışlıyorum dedi.
Ne muhatap oldum ne durdum. Çekip gittim yanından.
Almıştım başa belayı sabah sabah diyeceğim. Ama öğle vakti idi pazara gittiğim. Belli ki pazarcı sabahtan beri yorulmamış, pek satamamış, çeneye vermiş. Akşama kadar çenesi iyice düşer.
Gözümü kestirdiğim başka yerlerden domates, biber, salatalık, meyve aldım. Bu arada salatalığa da 20 verdim.
Başka ne alayım diye turlarken, biri salatalık 10 lira diye bağırıyordu önünden geçerken. Hiç geriye dönüp bakmadım. Herhalde az önce beni ayakta alkışlayan olmalı. Şakasına, acaba 10'a alır mı diye bağırıyor sandım. Az ileriye gittikten sonra kim bu diye geriye dönüp baktım. Bana az önce 20'den salatalık vermeye çalışandan başkası değildi. Ne ara indirdi anlamadım.
Merak ettiğim bu adam sabah saatlerinde salatalığa kaç fiyat çekti acaba? Daha öğle vaktinde 20'ye indirmişse akşama kaça indirir bilemiyorum.
Bir malın bir ederi bir maliyeti bir piyasası olur. Bir ürün daha öğle vakti yüzde yüz indirilir mi? Herhalde ya tutarsa deyip öylesine fiyat belirliyor çoğu pazarcı. Akşam vakti olsa, eve götürmektense elden çıkarayım deyip fiyatı indirebilir. Daha öğle vakti millet yeni yeni pazara geliyor. Merak ediyorum bunların kar marjı ne kadar?
Benim anlamadığım, pazarcıların bağırması, gürültü çıkarması kanunla yasaklanmadı mı? Bu kanun hala yürürlükte olduğuna göre bu pazarcılar niye bağırıyor? Kanun uygulanmıyorsa, pazarcı iplemiyorsa, denetim ve müeyyidesi de yoksa bu kanun niye duruyor?
Fiyat soran her müşteri o pazarcıdan almak zorunda mı?
Sonra niye fiyat soruyoruz? Müşteri her ürünün fiyatını öğrenmek için pazarcıya fiyat sormak zorunda mı? Niçin sebze ve meyvelerin önünde etiket yok?
Lokanta ve kafelerin girişlerinde fiyat zorunluluğu var da niçin pazar tezgahlarında satılan ürünlerde fiyat yok? Pazarcılar her fiyat sorana cevap vermekten yorulmuyor mu?
Bence pazar tezgahında satılan ürünlerde fiyat yazma zorunluluğu getirilmeli ve bu kurala uyulup uyulmadığının kontrolü yapılmalı.