Demir eksikliği dünyada en çok görülen anemi yani kansızlık türüdür. Özellikle az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde demir eksikliğine bağlı anemi oranı yüksektir. Demir vücudumuz için önemli bir mineraldir, vücutta üretilmediği için besinler yoluyla yeterli miktarda alınması gereklidir. Özellikle bazı dönemlerde ve riskli gruplarda, alımı takip edilmelidir.
Demir eksikliğine bağlı kansızlık, basit bir kan testi ile belirlenebilir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre; hemoglobin değerlerinin hamile olmayan kadınlarda 12 gr/dl, erkeklerde 14 gr/dl’nin altına düşmesi durumu "anemi" olarak adlandırılmaktadır.
İstatistiklere göre dünyada kadınların % 35'inde, erkeklerin % 20'sinde ve hamilelerin %50’sinde demir eksikliği anemisi (kansızlık) görülür.
DEMİR EKSİKLİĞİ BELİRTİLERİ
Yorgunluk ve enerji azlığı, Konsantrasyon bozukluğu, Sinirlilik, Bağışıklık sisteminde zayıflık, Çarpıntı ve Nefes darlığı, Solgun cilt, dişeti ve tırnaklarda kırılmalar, Yiyecek dışındaki şeylere istek. Örneğin: toprak, buz gibi, Tahriş olmuş dil
DEMİR EKSİKLİĞİ NEDEN OLUR?
Demir eksikliğinin birçok nedeni vardır. Kansızlık, demir, folik asit ve B12 vitamıni eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkar ve tedavi edilmediğinde büyük sorunlara neden olabilir. Demir eksikliğinin nedenlerinden biri olan demirin yetersiz alımı, yanlış diyet programları nedeniyle yetersiz kalabilir. Ayrıca gebelik, emzirme, büyüme çağındaki çocuklar, düşük doğum tartılı ve erken doğan bebeklerde de demire olan ihtiyaç fazladır.
Yetişkinlerde demir eksikliğinin en belirgin sebepleri ise; çay, kahve tüketiminin fazla olması, etin kavrularak ya da fırında fazla pişirilmesi ile sosis, salam gibi işlenmiş besinlerin sık tüketilmesidir. Bazı kişilerde demir bağırsak tarafından yeterince emilemez. Bu da demir eksikliğine neden olan bir başka etkendir. Kadınlardaki aşırı adet kanaması, sık ve fazla sayıda doğum, düşükler, kürtaj yaptırmış olmak, mide-bağırsak sistemindeki iyi ya da kötü huylu tümörler de demir eksikliğinin sebeplerindendir.
İLAÇ TEDAVİSİ BESİNLERLE DESTEKLENMELİ
Hekim tarafından önerilen ilaç tedavisi çok düzenli bir şekilde uygulanmalı ve bu tedavi, demir yönünden zengin besinlerle desteklenmelidir.Günlük gereksinim erkekler için 10 mg, kadınlar için 18 mg, çocuklar için 10 mg dır.
Demir minerali en çok kuru kayısı ve kuru üzüm gibi kurutulmuş meyveler, kırmızı et ve karaciğer, pekmez, tahıllar, yumurta, lahana, fasulye, pancar, patates, fındık, badem, şeftali, armut, hurma, kabak ve balık bol miktarda bulunmaktadır. Bu gibi yiyeceklerin tüketimi vücudun demir ihtiyacını karşılayacaktır. Bazı nedenlerden dolayı kişide demir eksikliği görülebilir. Bunların başında kırmızı et yememek, vejetaryen bir rejim uygulamak gelmektedir. Aşırı kan kaybetme, diyaliz hastalığı, A vitamini eksikliği de demir eksikliğine yol açmaktadır.
Ayrıca kalsiyum demir emilimini engeller, bu yüzden süt ve sütlü ürünler demir takviyesi olan ilaçla birlikte alınmamalıdır. C vitamini ise demir emilimini artırırken hemoglobin üretiminde de önemli yer tutar. Bu yüzden demirden zengin besinler yerken, yanında C vitamini olmasına dikkat etmek gerekir. Kivi, portakal, mandalina, bol limonlu salata kolay seçimler olabilir…
Demirin bağırsaktan emilimini artırmak için;
C vitamini demirin emilimini artırır. Bu nedenle yumurtayı portakal suyu veya domatesle, köftenin yeşil salata ile tüketilmesi demirim emilimin artırmak açısından önemlidir.
Mayalı ekmekteki demir mayasız ekmeğe göre daha çok emilir.
İyi pişmemiş kuru baklagiller ya da kepek ekmeği demirin emilimin azaltır.
Posalı gıdalarla beslenme demirin emilimini azaltır.
Gıdaları saklamakta kullandığımız alüminyum, paslanmaz çelik ve teneke de demirin emilimini azaltır.