506 sayılı Kanun'a, 2098 sayılı Kanun ile eklenen Ek 5 nci madde ile, 01.09.1977 tarihinden itibaren, basın mensuplarının sigortalı hizmetlerinin her 360 gününe, 90 günlük itibari hizmet eklenmesi kararlaştırılmıştır. Buna göre bir yıl sigortalı hizmeti olan bir basın mensubu 360+90=450 gün çalışmış gibi değerlendirilecektir.
Ne var ki bu uygulama 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanun ile son bulmuş, 5510 sayılı Kanun'un 40.maddesinde basın mensupları için, fiili hizmet zammı ön görülmemiştir.
01.02.2013 tarihinde yürürlüğe giren 6385 sayılı Kanun'un 15.maddesi ile, tekrar basın mensuplarının 360 günlük hizmetine 90 gün fiili hizmet zammı verilmesi kararlaştırılmıştır.Aynı Kanun ile, 01.102008 tarihinden 01.02.2013 tarihine kadar basın mensubu olarak çalışanların işverenlerince bu döneme ilişkin belgeleri verilmek ve primleri de ödenmek koşulu ile, anılan sürede de mağdur edilen basın mensuplarına her 360 gün için 90 günlük fiili hizmet zammı verilmesine imkan tanınmıştır. Böylece basın mensupları 01.09.1977 tarihinden itibaren her 360 günlük çalışması için 90 gün ilave sigortalı hizmete kavuşmuştur.
01.10.2008 tarihinden itibaren ülkemizde bir ilk olmak üzere, başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunan kadın sigortalılara da aynı hak verilmiş ve bu şekilde çocuğu olan sigortalı kadınların her yıl 360 günlük hizmetine ilaveten 90 günlük fiili hizmet zammı verilmesi 5510 sayılı Kanun'un 40.maddesi ile kararlaştırılmıştır.
FİİLİ HİZMET ZAMMININ EMEKLİLİĞE KATKISI NASIL OLACAKTIR?
Fiili hizmet zammı kazanan bir sigortalının,kazandığı bu sürenin yarısı, kadar(üç yılı geçmemek üzere) süre emeklilik yaş hadlerinden indirilir. Böylece aynı hizmet süresine sahip olduğu emsali kişilere göre daha erken yaşlarda emekli olma imkanına sahip olur.
Yine çalıştığı her 360 günlük hizmetine karşılık 90 gün ilave edileceğinden emeklilik için öngörülen prim ödeme gün sayısını emsallerine göre daha erken sürede tamamlar ve daha erken emekli olur. Ancak eklenebilecek en fazla fiili hizmet süresi 5 yıldır.
Bu haktan yararlanabilmek için basın mensupları için ayrıca yapılacak bir işlem bulunmamaktadır.Ancak engelli çocuğu bulunan kadın sigortalıların, bu durumu sağlık kurulu raporu ile belgelendirerek Sosyal Güvenlik Kurumuna başvurması gerekmektedir. Alınacak sağlık kurulu raporunda mutlaka çocuğun;"başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul" olduğu hususunun yer alması gerekmektedir. Yani çocuğun maluliyet derecesinin %60 ve daha yukarı olması yeterli değildir. Başka birinin sürekli bakımına muhtaç tabirinin de sağlık kurulu raporunda bulunması gerekecektir.
Yukarıda da belirtildiği gibi, kadınlar için pozitif ayrımcılık olarak 01.10.2008 tarihinden itibaren bu hak yürürlüğe girmekle birlikte, bu nitelikte malul çocuğu bulunan kadın sigortalının bu durumu belgelediği tarihten itibaren fiili hizmet zammı hakkı doğacaktır. 01.10.2008 tarihinden sonra bu nitelikte belgeli malul çocuğu bulunan sigortalı kadınların durumu sosyal güvenlik kurumuna bildirmesi, kendisine, sigortalı çalışmasının 1/4 ü kadar bir ekstra hizmet kazandırdığı gibi, yaştan da indirim yapılacağı için oldukça avantajlı olacaktır.
Gerek basın mensuplarının gerekse malul çocuğu bulunan kadınların, normal koşullarda hak edecekleri emeklilik yaşlarından,faydalandıkları fiili hizmet sürelerinin yarısı kadar indirime hak kazanabilmeleri için bu kapsamda en az 3600 gün çalışmış olmaları koşulu da vardır. Prim ödeme gün sayılarına yapılacak 1/4 ilave için böyle bir ön şart gerekmemekte olup,bir ay bile çalışsa 1/4 ilave gün sayısına hak kazanacaktır.
Örnek; 1998 yılı haziran ayında ilk defa sigortalı çalışmaya başlayan malul çocuğu olan kadın sigortalı ile bir bayan basın mensubunun, bu kapsamda 3600 günlük hizmetinin bulunduğunu varsayalım. Bu nitelikleri taşımayan herhangi bir bayan sigortalının emekli olabilmesi için 55 yaşını doldurması ve toplam 5975 gün prim ödemesi gerekecektir.
Malul çocuğu olan kadına veya basında 3600 gün çalışan bir kadına, 3600x90/360=900 gün fiili hizmet zammı eklenecek ve sigortalının prim ödeme gün sayısı 3600+900=4500 güne ulaşacaktır.Emekliliğe hak kazanmak için 5975-4500=1475 daha ödeyecektir.Her yıl için 90 günlük fiili hizmet zammı hakkı olmasa idi, 5975-3600=2375 gün daha prim ödemek zorunda kalacaktı.
Ayrıca,malul çocuğu olan kadın veya basın mensubu kadın 900 günlük toplam fiili hizmet zammı süresinin yarısı olan 450 gün kadar(1 yıl 3 ay) 55 yaşından indirim yapılacak ve 53 yaş 9 aylık yaş koşulunu sağladığında emekli olacaktır.
Basın mensubunun erkek olması halinde yine aynı sürelerde fiili hizmet zammı verilecek, ancak 1998 yılı haziran ayında işe giren bir erkek basın mensubu için yaş şartı 58 olacaktır.