Harvard Tıp Fakültesi’nde yürütülen ve Nature dergisinde yayımlanan yeni bir araştırma, Alzheimer hastalığının seyrini değiştirebilecek çarpıcı sonuçlar ortaya koydu. Genetik ve nöroloji profesörü Bruce A. Yankner liderliğindeki ekip, fare modellerinde düşük dozda lityum orotat uygulayarak hastalığın biyolojik belirtilerini tersine çevirmeyi başardı.
BEYİN FONKSİYONLARI GENÇLEŞTİ
Araştırmada, Alzheimer’a yatkın farelere verilen lityum orotat sayesinde amiloid plaklar ve tau protein yumakları büyük ölçüde ortadan kaldırıldı. Bu yapılar, sinir hücreleri arasındaki iletişimi bozarak hafıza kaybına yol açıyor. Tedavi sonrası farelerin hafıza performansı genç erişkin seviyesine ulaştı.
LİTYUMUN KORUYUCU ROLÜ
Lityum, nöronlar arası bağlantıları koruyan, miyelin oluşumuna katkı sağlayan ve mikroglia hücrelerinin beyin atıklarını temizlemesine yardımcı olan bir element olarak tanımlandı. Normal yaşlanan farelerde de hafıza fonksiyonlarını desteklediği gözlemlendi.
İNSAN BEYİNLERİNDE DOĞAL LİTYUM SEVİYESİ ÇOK DÜŞÜK
Rush Üniversitesi ve diğer beyin bankalarından elde edilen 500’den fazla insan beyni üzerinde yapılan analizlerde, doğal lityum seviyesinin bipolar bozukluk tedavisinde kullanılan dozların binde biri kadar olduğu belirlendi. Bu düşük seviyenin Alzheimer riskini artırdığı düşünülüyor.
KLİNİK DENEMELER GÜNDEMDE
Washington Üniversitesi’nden Matt Kaeberlein, lityum orotatın düşük maliyetle temin edilebildiğini belirterek, rastgele kontrollü klinik denemelerin hızla başlatılması gerektiğini vurguladı. Ancak Prof. Yankner, henüz insanlar üzerinde testlerin tamamlanmadığını ve lityumun tedavi olarak önerilmemesi gerektiğini ifade etti.
YAN ETKİ RİSKİ DÜŞÜK
Lityum orotatın çok düşük dozlarda etkili olması, klasik lityum tedavilerinde görülen böbrek ve tiroid toksisitesi gibi yan etkilerin önüne geçebileceği için klinik denemelere geçişi kolaylaştırabilir.
PARKİNSON İÇİN DE ARAŞTIRILIYOR
Araştırma ekibi, aynı tedavi yaklaşımının Parkinson gibi diğer nörodejeneratif hastalıklarda da etkili olup olmadığını incelemeye başladı.
ALZHEİMER HASTA SAYISI ARTIYOR
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, dünya genelinde Alzheimer hastası sayısı 2025’te 78 milyona, 2050’de ise 139 milyona ulaşacak. ABD’de bu rakamın 13 milyona çıkması bekleniyor. Henüz hastalığı tamamen durduran bir ilaç bulunmamakla birlikte, Harvard’daki bu çalışma yeni bir dönemin kapısını aralayabilir.
