Konya deprem riskinin az olduğu iller arasında yer alıyor ancak geçtiğimiz günlerde yaşanan 3.0 şiddetindeki deprem, ‘Konya’da daha büyük bir deprem meydana gelebilir mi?’ sorusunu gündeme getirdi. Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan KTÜN Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Fetullah Arık, “depreme her an hazırlıklı olmalıyız” dedi.
“Depremin ne zaman olacağını tahmin etmek mi doğru yoksa her an deprem olabilir şeklinde tedbir almak mı? “ diyen Konya Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fetullah Arık, “Şiddet; oluşturduğu tahribatın ve yıkımın ölçüsü, büyüklük ise oradaki kuvvetin ölçüsüdür. O nedenle Konya’da meydana gelen 6 büyüklüğünde bir deprem 9 şiddetinde bir yıkıma neden olabilir. Konya’da 6 büyüklüğünde bir deprem olursa Konya’nın zemin yapısını, bina stokunu dikkate aldığımız zaman çok sayıda binanın yıkımıyla sonuçlanabilir. Bu nedenle depreme her an hazırlıklı olmalıyız” şeklinde konuştu.
“3.0 İLE 6.0 BÜYÜKLÜĞÜNDE DEPREM MEYDANA GELEBİLİR”
Geçtiğimiz günlerde Konya’da meydana gelen ve kısa süren 3.0 şiddetindeki deprem hakkında değerlendirmelerde bulunan Fetullah Arık, “Deprem esnasında yeryüzündeki iki tane büyük plaka birbirine doğru hareket eder. Hareket eden plakalardan açığa çıkan enerjinin boşalım süresi depremin de etkinlik süresini belirler. O nedenle Cuma günü meydana gelen depremi küçük bir deprem olarak niteleyebiliriz. Depremin Selçuklu tarafında olduğu söylendi ama aslında merkez üssü Karatay Büsan ve Aslım sanayi arasındadır. Derinliği çok olduğu için insanlar tarafından yoğun hissedildi. Konya’ya batıdan sürülen Konya Fay Zonu var. Doğudan sürülen Divanlar ve Göç fayları var. Kuzey’de Karaömerler fayı var. İki plaka birbiriyle hareket ettiğinde zaman zaman enerji boşalmaları meydana geliyor. Bu meydana gelen depremler de genellikle orta büyüklükte oluyor. Batıdaki Konya Fay Zonu bir bütün halinde kırılırsa o zaman 6,5 üzerinde bir deprem bekleyebiliriz ama şu anda meydana gelecek olan depremlerin büyüklükleri 3 ile 6 arasında olabilir” şeklinde konuştu.
“KONYA’DA DEPREM OLMAZ DİYE BİR ŞEY YOK”
Konya’da deprem olmaz algısının yanlış bir algı olduğuna dikkat çeken Arık, “Konya’da deprem olmaz diye bir şey yok. Çünkü ülkemiz genel olarak bir deprem kuşağı üzerinde yer alıyor. Yani Türkiye bir deprem ülkesidir. Ama her yer aynı yoğunlukta deprem etkisinde değil. Konya’yı Türkiye içerisinde bölgelere ayırırsak en az deprem riski olan yerlerden birisidir. Yine deprem olur ama örneğin Kuzey Anadolu Fay Zonu üzerindeki bir kentimizle kıyasladığımız zaman, Konya’da oradaki depremlere göre çok daha düşük bir ihtimalle büyük bir deprem meydana gelebilir. Ama Konya’da deprem olmaz algısı yanlış olur. Konya’nın yakın çevresinde aktif fay hatları var. Kentin genelini düşündüğümüz zaman Akşehir, Tuzlukçu, Doğanhisar, Akşehir- Sultandağ fay sistemi orayı deprem riski en yüksek olan yerlerden biri yapıyor. Konya merkezde fay hattı var. Konya’nın doğusunda yine Karapınar bölgesinde fay hattı var. Güneyinde Bozkır bölgesinde aktif faylar var. Buralarda olan 3 ile 6 büyüklüğünde depremler doğal karşılanmalıdır” diye aktardı.
“HER AŞAMADA MUTLAKA DENETİM GEREKİYOR”
Deprem olma riskine karşı mutlaka önlem alınması gerektiğinin altını çizen Arık, şöyle konuştu: “Deprem ne zaman olacak, nasıl olacak diye tahminlerde bulunmaktansa her an olacakmış gibi hazırlıklı olmamız gerekiyor. İmar planlamalarımızı yaparken o bölgede gerçekleştirilecek olan jeoteknik geçitlerin yerleşime uygunluğuyla ilgili bize çok kıymetli bilgiler sunuyor. Buna göre uygun olan yerlerde yapılaşmayı devam ettirmemiz gerekiyor. Uygun olan veya olmayan yerlerin sınırları net bir şekilde çizilebiliyor. Kimi yerlerde de mikro çalışma yerleriyle bu bölgeler belirleniyor. O nedenle bina zemin etkileşimini en net bir şekilde ortaya koyacak şekilde çalışmalar yürütmemiz lazım. Yani o zeminde yapacağımız etütlerle zeminin oturma, şişme, taşıma gibi bu tarz bilgilerin ortaya koyulması gerekmektedir. Her aşamada da mutlaka denetim gerekiyor. Projeden sonuca kadar denetlemezsek bir yerde aksaklık olacaktır. O zaman binalarımızın kayıpları bir yana canlarımızda gidecektir. Bir daha böyle acılar yaşamak istemiyorsak bu önlemleri ciddi bir şeklide almamız gerekiyor.”
“KONYA FAY ZONU 0.6- 6,5 DEPREM ÜRETEBİLİR”
Konya Fay Zonunun deprem üretebilecek potansiyele sahip olduğunu vurgulayan Arık, “Selçuk Üniversitesinin batısında yani Ardıçlı bölgesinden başlayıp Güney’e Hatıp’a kadar uzanan Konya Fay Zonu vardır. Konya’mızın önemli mahalleleri bu Fay Zonunun hemen kenarında durmaktadır. Bosna Hersek Mahallesi, Sancak, Yazır, Cumhuriyet, Dumlupınar, Aydınlıkevler, Meram gibi bütün mahalleler bu fay zonunun kenarında yer alıyor. Bu fay zonunun birlikte kırılması halinde 6-6,5 büyüklüğünde bir deprem üretebilir. Konya Fay Zonu ana fayına bağlı olarak birçok yerleşim alanımız risk altındadır. Eğer biz yerleşim yerimizin jeoteknik özelliklerini çok iyi bilirsek, binamızın özelliklerini iyi bilirsek, ona göre projelendirirsek deprem bölgelerinde olası yıkımın önüne geçebiliriz. Eğer biz bu bölgelerde fayın üzerinde bina yaparsak üzerindeki yapı buna dayanmaz. Depremle birlikte yaşayabilme yetisine erişmemiz gerekiyor. Deprem ülkemizin makus kaderi her zaman olabilir. Ama bu kadar hasar, bu kadar can kaybı kader olmamalı tedbir alabilmeliyiz” diyerek sözlerini tamamladı. •SÜMEYRA KENESARI
