Tarihin gizemli dünyasında bugün: Konya’ da Hititlerden bir anıt: ‘Fasıllar’

Siyasi oluşumları ve sanat anlayışlarını ele alarak derlediğimiz bu yazı ile sizleri, Fasıllar Anıtı nezdinde o dönemin gizemli dünyasına davet ediyoruz…

‘Asur Ticaret Kolonileri’ dönemi, sosyal ve siyasal alanlarda yeni görüşlerin ortaya çıkmasını sağlamış, bu dönem ticaret hayatı ekseninde gerçekleşen etkileşim, yerel Prenslerle yönetilen Anadolu’da, Mezopotamya’daki gibi merkezi bir devlet kurabilme fikrini geliştirmiştir.

Hint-Avrupalı bir kavim olan Hititler, MÖ.3. binin sonlarında küçük gruplar halinde Kafkaslar üzerinden Anadolu’ ya girerek bu toprakların yerli halkı olan Hatti nüfusu ile karışmış ve Asurluların Anadolu’dan çıkmak zorunda kalmasıyla birlikte, bu kavmin insanları Anadolu’nun yerli halkıyla kaynaşıp Hitit Devleti’ni kurmuşlardır.  

Hitit Devleti'nin kuruluşundan itibaren, Anadolu sanatına hâkim Mezopotamya kökenli unsurlar yerini, bu topraklara özgü Anadolulu bir sanat anlayışına bırakmıştır.

Hitit’ in erken imparatorluk döneminde, dini inanç sistemleri hakkında çok önemli bilgiler vermesi bakımından dünyaca bilinen kabartmalı kült vazoları dikkati çekerken, büyük imparatorluk dönemine gelindiğinde sanatta boyutları büyüyen anıtsal eserler, mabetler, saraylar, sosyal yapılar, kaya kabartmaları karşımıza çıkmaktadır. Hitit tasvir sanatında, kaya duvarları ya da büyük taş bloklar üzerine, kabartma ya da kimi zaman kazıma tekniği ile işlenmiş betimlemeler, hiyeroglif yazılar, bize çoğunlukla Hitit’in dini inancı kapsamındaki tanrısal olguları, bunlarla ilgili uygulamaları gösterir niteliktedir.

Siyasal anlamda bir takım mesajlar taşıma kaygısı olanlar da hiç az değildir. Hititler, dünya uygarlık tarihinde yaklaşık bin yıllık egemenlik döneminden günümüze devlet yapısını, sosyal, ekonomik ve dini hayatı yansıtan çeşitli somut kültür varlıkları bırakmışlardır. Bunlardan biri de Konya’ya değer katan Fasıllar Kaya Anıtı’dır.

‘FASILLAR KAYA ANITI’

Konya’ nın Beyşehir ilçesine bağlı Fasıllar köyünün güneyine düşen bir tepeciğin batı eteğinde yatmakta olan ‘Fasıllar Anıtı’, dünyanın en büyük kaya anıtlarından biri olma özelliği taşımaktadır. Hitit Kralı Muvattali' nin yaptırdığı, tek bir blok üzerine oyulmuş bu taşınabilir stel, küçük bir dağ Tanrısının üzerine basmış halde ayakta duran Büyük Tanrı’ yı bir dağ tapınağında iki arslan arasında göstermektedir. Anıtın üzerinde bir tanrı, iki aslan ve birinci tanrıdan daha önemsiz olan ikinci bir tanrı bulunmaktadır. Büyük Tanrı sağ ayağını aslan üzerine, sol ayağını da dağ tanrısı üzerine basar halde betimlenmiştir. Dağ tanrısının hemen yanında bir diğer aslanın benzeri olan, ikinci bir aslan tasvirine de yer verilmiştir. Yekpare blok üzerine işlenmiş bu anıtsal eser 72 ton ağırlığına sahiptir.

MISIR FİRAVUNU 2. RAMSES’ E ‘BİZ GALİP GELDİK’ MESAJI

Hitit Kralı Muvattali ve Mısır Firavunu II. Ramses’ in Suriye’de egemenlik kurmak istemesi tarihte Kadeş Savaşı’ nın yaşanmasına sebep olmuştur. Zorlu koşullarda, uzun süren bu savaşta, galibiyetin hangi tarafta olduğu kesin olarak belirlenememiştir. Kadeş Savaşı, Mısır ve Hitit kaynaklarında farklı sonuçlarla yer almış; her bir devlet kendisini “kazanan” olarak tarihlerine geçirmiştir. Fasıllar Anıtı yaklaşık 3 bin 500 yıllık geçmişi ile Hitit Kralı Muvattali' nin bakış açısını gözler önüne serer niteliktedir. ‘Fasıllar Anıtı’nın bu tarihi olayı Hititlilerin perspektifinden anlatmak amacıyla yapılmış olduğu düşünülmektedir. Kral Muvattali, bu anıtsal eserde Mısır Firavunu 2. Ramses’e ‘Biz Galip Geldik’ mesajı vermek istemiştir.

Muhabir: Ceren Şahin