Günümüzde et tüketimine olan yoğun talep devam ediyor. Et fiyatlarının artmasıyla yapay et tartışmaları yeniden gündeme geldi. Selçuk Üniversitesi Karapınar Aydoğanlar Meslek Yüksekokulu Gıda İşleme, Gıda Kalite Kontrolü Ve Analizi Bölümü Öğr. Gör. Emine Erdem Kaplan, geleneksel hayvancılıkta 1 kilogram et üretimi için oldukça yüksek maliyetlerin söz konusu olduğunu dile getirdi.
Et fiyatlarındaki artışla beraber etin satın alınabilirliğinin azaldığına dikkati çeken Öğr. Gör. Emine Erdem Kaplan, "Geleneksel hayvancılıkta bir et hayvanının kesilip ete dönüşmesi için gerekli süre oldukça uzun. Yapay ette ise bu süre laboratuvar koşullarında 3-4 hafta gibi bir zaman dilimini kapsıyor. Bu sebeple etin ekonomik olarak ulaşılabilir olması için yapay et iyi bir alternatif olarak kabul ediliyor" dedi.
"YAPAY ET SATIŞI VE KULLANIMI SÖZ KONUSU DEĞİL"
Kaplan, hayvanlardan çeşitli gıda ürünleriyle insanlara bulaşan hastalıkların önlenebilmesi için yapay et uygulamasının daha güvenli bir yaklaşım olarak görüldüğünü ifade etti. Kaplan, şu ifadelere yer verdi: "Hayvanların kesimi sırasında bulaşan mikroorganizmalardan kaynaklanan çeşitli gıda zehirlenmelerinin önüne geçmek adına da alternatif bir çözüm olarak benimsenmiş durumda. Obeziteye bağlı hastalıkların giderek arttığı günümüz koşullarında hem etin toplam yağ miktarını düzenlemeye hem de çoklu doymamış yağların artırılmasına imkan sunan yapay et üretiminin toplum sağlığının korunması adına önemli bir husus olduğu savunuluyor. Henüz ülkemizde yapay et satışı ve kullanımı söz konusu olmasa da uzmanlar önümüzdeki 15-20 yıllık süreçte bunun mümkün olabileceğini ön görüyor. Henüz GDO konusundaki kaygılar tam anlamıyla giderilmemişken çeşitli kimyasal maddeler ve müdahalelerle laboratuvar ortamında üretilen etlerin insanlarda kanser gibi hastalıklara yol açmayacağı henüz garanti edilmiş değil. Bu açıdan bakıldığında ister bitki, mantar, böcek vb. kaynaklı olsun isterse laboratuvarda kültürlenerek üretilen et olsun bunların klasik anlamda bildiğimiz, severek tükettiğimiz etle aynı lezzete, görüntüye sahip olacağına inanmak şu aşamada oldukça zor."
"5-10 YIL SONRA SOFRALARDA GÖRMEYE BAŞLAYACAĞIZ"
Gıda Mühendisleri Odası Konya Şube Başkanı Hulusi Ada ise yapay etin normal etle vitamin ve mineral açısından aynı kalitede olduğunu bildirdi. Yapay etin laboratuvar ortamında bitkisel proteinlerden üretileceğinin bilgisini veren Ada, "Etin içerdiği bütün protein ve minarel yapay ette de olacak. Mikrobiyolojik olarak da et daha çabuk bozulabilen bir gıda. Yapay etin bozulma riski de etten daha düşük olacak. O yüzden normal etten daha sağlıklı olabileceği söyleniyor" şeklinde konuştu. Yapay etin maliyetinin çok fazla olması sebebiyle çok yüksek fiyatlarda satılacağının bilgisini veren Başkan Ada, "Şu anda etin kilogramı 100 TL iken yapay etin kilogramı 2-3 bin TL olacak. Eti zor yerken yapay eti fiyat bakımından tüketmemiz zor görünüyor. Yaygınlaştırılıp ucuz hale getirilirse yapay et ülkelerde yaygınlaşmaya başlayacak.5-10 yıl sonra yapay eti sofralarda görmeye başlayacağız." açıklamasına yer verdi.
"KENDİSİ VARKEN ALTERNATİFE NE GEREK VAR"
Konya Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği Başkanı Fettah Öztürk de "Etin kendisi varken alternatifine ne gerek var? Üretici zaten zarar ediyor" diye konuştu. Üreticinin üretebilmek için elinden geleni yaptığını vurgulayan Başkan Öztürk, "Elimizdeki mallar azaldığı için fiyatlar iyi durumda. Kâra geçmedik hâla stabil durumdayız. Doğu Anadolu, Karadeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi üretim konusunda bizden masrafsız. Ama İç Anadolu Bölgesinde sıkıntı var; yağışlarımız ve yeşilimiz yok. Hayvanlar hep yem konusunda sıkıntı yaşıyor. Biz aynı çalışıyoruz, aynı üretiyoruz ama girdi maliyetlerimiz çok zorladı" şeklinde konuştu.
"İNSANLIK İÇİN TEHDİT"
Konkes Sakadat Sahibi Ahmet Çelikel de yapay etin insanlık için tehdit olduğunu ifade ederek Türkiye'de yapay ete talebin olmayacağını bildirdi. Yapay etin sağlıksız olacağını söyleyen Çelikel, tüketicinin sofrasına almayacağını söyledi. Çelikel, "Yapay et ile ilgili tartışmaları takip ediyorum. Bu tür ürünlerin sağlıklı olup olmadığı tartışılan bir konu. Yapay etin ne kadar sağlıklı olduğunu her tüketicinin sorgulaması lazım" şeklinde konuştu. Türkiye'de et fiyatlarının haftaya yükselişle başladığını söyleyen Çelikel, "Yılbaşından sonra fiyatlara yüzde 30 zam bekliyoruz. Et fiyatları ortalama 170-200 TL arasında değişiyor. Antrkot, bonfile fiyatları 250-300 TL arasında seyrediyor. Sakatat fiyatları etten ucuz. Kellenin adedi 40 TL, dana karaciğer 80 TL, dana kalbi 50 TL fiyatlarında alıcı buluyor. Et fiyatlarının yükselmesiyle vatandaş sakatata yöneldi. Sakatata rağbet artmış durumda" diyerek sözlerini tamamladı.
