Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Hanehalkı Bütçe Araştırması 2024 sonuçları, Türkiye'deki hanehalklarının tüketim alışkanlıklarına dair çarpıcı verileri ortaya koydu. Araştırmaya göre, hanelerin bütçesinde en büyük payı yüzde 26 ile konut ve kira harcamaları aldı. Başka bir deyişle, vatandaşın karnından çok çatısı düşünüldü.
Ulaştırma ve Gıda Harcamaları Takipte
Konut ve kirayı yüzde 21,6 ile ulaştırma, yüzde 18,1 ile gıda ve alkolsüz içecekler harcamaları izledi. Tüketimin temel taşlarını oluşturan bu üç kalem, toplam bütçenin büyük kısmını oluştururken; eğlence, eğitim ve sağlık gibi alanlar oldukça geride kaldı.
En Az Harcanan: Sigorta, Eğitim ve Kültür
Toplam tüketim içinde en düşük paylar sırasıyla %0,7 ile sigorta ve finansal hizmetler, %1,6 ile eğitim hizmetleri, ve %2,3 ile eğlence, spor, kültür ve sağlık harcamaları olarak kaydedildi. Bu tablo, geçim kaygısının, kişisel gelişim ve güvence harcamalarının önüne geçtiğini ortaya koyuyor.
Zengin Ulaşıma, Fakir Kiraya Çalışıyor
Gelire göre gruplandırılan hanelerde büyük farklar dikkat çekiyor. En yüksek gelirli kesim olan beşinci %20'lik grupta hanehalkları, ulaştırma harcamalarına %26,6 gibi yüksek bir oran ayırırken, en düşük gelir grubundaki haneler ulaşıma yalnızca %10,1 ayırabildi. Bu grupta en büyük kalem ise %33,2 ile konut ve kira, ardından %30,4 ile gıda oldu.
Tek Kişilik Haneler En Çok Kiraya Harcıyor
Hanehalkı büyüklüğüne göre yapılan değerlendirmede, tek kişilik haneler konut ve kira için bütçelerinin %35,2’sini harcadı. Bu oran, 6 ve üzeri kişilik kalabalık hanelerde %22,4 olarak kayıtlara geçti. Kalabalık ailelerde gıdaya ayrılan pay %24,7, ulaşıma ise %20,4 seviyesinde.
Sonuç: Kira Öde, Gıda Düşün, Gezmeyi Unut
Veriler, vatandaşların temel ihtiyaçlar dışında kalan harcamalara neredeyse bütçe ayıramadığını gösteriyor. Artan kira yükü, gıda fiyatları ve ulaşım maliyetleri, özellikle düşük gelirli gruplar için yaşamsal harcamaların dışındaki alanları lüks haline getiriyor. Eğlence, eğitim ve sağlık harcamaları ise giderek arka planda kalıyor.
