Bilim insanları, beynin kendi atık temizleme ağı olan glimfatik sistemin özellikle uyku sırasında daha aktif çalıştığını açıkladı. Uzmanlar, uyku bozulduğunda bu sistemin yeterince işleyemediğini ve beyinden toksinlerin atılmasının yavaşladığını belirterek, bu durumun demans ve Alzheimer riskini artırabileceğini söyledi.
Vücuttaki hücreler normalde atık üretirken, lenf sistemi bu atıkları temizliyor. Ancak beynin lenf damarları bulunmadığı için yaklaşık 12 yıl önce keşfedilen glimfatik sistem, beyin-omurilik sıvısı aracılığıyla hücreler arasındaki atıkları toplayarak toplardamarlara aktarıyor. Yapılan araştırmalar, sistemin özellikle uyku sırasında beta amiloid proteinleri (Aβ) gibi Alzheimer ile ilişkili toksinleri temizlediğini ortaya koydu. İnsanlarda yapılan gözlemler de, uykusuz bir geceden sonra beyindeki Aβ seviyelerinin yükseldiğini gösterdi.
Uzmanlar, kaliteli uykunun beyin sağlığı ve bilişsel işlevler için kritik öneme sahip olduğunu vurguluyor. Ancak tedavi ile toksinlerin temizlenmesinin doğrudan demans riskini düşürüp düşürmediği henüz kesinleşmiş değil. Araştırmalar, Aβ ve tau proteinlerinin uyku-uyanıklık döngüsü boyunca seviyelerini izleyerek, uyku apnesi ve insomnia tedavisinin beyin temizliğine etkisini anlamaya odaklanıyor.
Bilim insanları, beyin sağlığı konusunda endişe duyan kişilere uyku düzenlerini takip etmelerini ve gerektiğinde hekimden destek almalarını tavsiye ediyor.
