Günümüzde pandemi şeklinde vitamin D eksikliği önü alınamaz bir salgın olarak etkisini sürdürmektedir. Bu salgın birçok hastalığa davetiye çıkarmaktadır. Bu yazımızda D vitamini bütün yönleriyle ele alacağız.

1. D VİTAMİNİ HORMON MU VİTAMİN Mİ?

Hormon mu vitamin mi tartışması hala devam ediyor.  Aslında biz vitamin olarak kabul etsek de vücutta sentezlenebilmesi ve kandaki seviyesine göre sentezinin azalıp artması hormon olma özelliği taşıdığını gösteriyor. İster hormon olsun ister vitamin D vitamini vücudumuz için nimet,  eksikliği bir çok sağlık sorunlarına sebep olabiliyor. Bu sebeple D vitamini seviyesini ölçtürüp gerekiyorsa takviye almak çok önemli.

2. KİMLERDE D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ GÖRÜLÜR?

Vitamin D eksikliğinin ana nedeni güneşe maruziyetinin yeterli olmamasıdır.Özellikle güneşlenmeden yoksun kalan ülkelerde ve koyu ten renkli bireylerde daha sık görülür. Yaşlılarda güneş görme süresinin azalmasına bağlı olarak eksiklik daha fazla görülebilir. Güneş kremi kullananlarda, karaciğer ve böbrek yetmezliği görülen hastalarda, obez bireylerde, chron, çölyak gibi emilim bozukluğu yaşayanlarda ve streroid grubu ilaç kullananlarda eksiklik görülme olasılığı daha yüksektir.

3. D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?

Diğer vitamin eksikliklerinde olduğu gibi kısa dönemli D vitamini eksikliğinde herhangi bir belirti görülmeyebilir.Ancak bir süredir devam eden D vitamini eksikliğinde  “erken dönem” belirtileri ortaya çıkabilir. Depresyon, kemik ağrıları, soğuk algınlığı, kasların zayıflaması, başın terlemesi, kas krampları, halsizlik, eklem ağrıları, baş ağrısı, yüksek tansiyon, konsantrasyon eksikliği gibi belirtiler olabilir.

4. D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ NELERE SEBEP OLABİLİR?

Yapılan son araştırmalar D vitamini eksikliğinin bir çok hastalığa sebep olabileceğini söylüyor. Şizofreni, depresyon, astım, Tip 1 diyabet, MS, osteoartirit, osteomalasi, rikets ve bir çok kanser türünün D vitamini ile ilişkili olabileceği düşünülüyor.

5. D VİTAMİNİ NASIL SENTEZLENİR?

Vücudumuzda deride vitamin D 'nin ön maddeleri ile güneşin ultraviyole ışınları maruz kaldığın vücutta D vitamini yapılabilmektedir. Vitamin D yağda eriyen bir hormondur; ya diyetten gelir (vitamin D2 olarak) ya da deride D 3 vitaminleri kullanılır. Vücudumuza giren D vitaminin yalnızca %10 u yiyeceklerle alınır.

6. HANGİ BESİNLER D VİTAMİNİ İÇERİR?

Somon, tuna, sardalya gibi yağlı balıklar, yumurta, karaciğer  D vitamini içeren besinler arasındadır. Fakat bunların hiç biri zengin kaynaklar değildir. Yani günlük beslenme ile D vitamini eksikliğini gidermek çok güçtür. Yurt dışında süt ürünlerinde D vitamini zenginleştirme yapılmaktadır fakat bu şuanda bizim ülkemiz için zorunlu bir uygulama değildir.

7. NE KADAR D VİTAMİNİ ALMALIYIZ?

Dünya Sağlık Örgütü yetişkin bireylerde kandaki D vitamini seviyesine bakılmaksızın 400-800 IU/ gün D vitaminini öneriyor. Yetersizlik veya eksiklik durumlarında hekim kontrolünde doz artabiliyor.

Uluslarası Osteoporoz Vakfı; 50 yaşın üzerinde veya menopoz dönemindeki kadınlarda kırıktan korunmak için günlük 1000 mg kalsiyum ve 800 IU D vitamini öneriyor.

Yapılan araştırmalar obez bireylerde D vitamini seviyelerinin düşük olduğu gösterilmiştir. Hatta D vitamini eksikliği obezitenin ve metabolik sendromun kaynağı olabilir.

Yapılan başka bir araştırmada ise, D vitamini ile obezite ve karın bölgesi yağlanma arasında bağlantı olabileceğini, D vitamini seviyeleri artırıldığında kilo verme çabalarının kolaylaştığı gösteriliyor. Başka bir araştırmanın sonucunda da bir önceki çalışmayı destekler nitelikte kilo veren kişilerde D vitamini seviyelerinin arttığı görülmüştür.

Bütün bu çalışmaları düşündüğümüzde D vitaminin ne kadar önemli olduğunu ancak sentetik yolla alınan D vitaminin toksik etkisi olabileceğini unutmamalıyız. İhtiyacımız kadarını almak yeterli olacaktır. Sağlıklı günler dilerim.