Depremin toplumda sebep olduğu psikolojik etkilerle nasıl başa çıkılır?

DEPREMİN TOPLUMDA SEBEP OLDUĞU PSİKOLOJİK ETKİLERLE NASIL BAŞA ÇIKILIR?

Deprem, ansızın geliverir. Son zamanlarda Türkiye’nin başına gelen ve Kahramanmaraş merkez üssü olan depremler gibi. Bu yüzden de toplum üzerine çok büyük etkiler bırakır. Bu süreçte, bunlardan en önemlilerinden biri olan psikoloji karşımıza çıkıyor. Deprem felaketine maruz kalan bazı insanlar, fiziksel olarak bir etki almasa da duygusal olarak zarar almış olabilirler. Tabi her insan depreme tepkiyi aynı göstermez ya da depremden her insan aynı şekilde etkilenmez desek, yanlış söylemiş olmayız. Gösterilen bu tepkiler gayet normal olmakla birlikte bunların neden olduğunu bilmeniz, olayın psikolojik etkilerinden daha hızlı sıyrılmanızı sağlayacaktır.

Meydana gelen şiddetli bir depremin ardından insanlar doğal olarak bir şok etkisi altında kendilerini bulurlar. Bazı insanlarda şok etkisi çok fazla görülür, yüz ifadeleri öyle bir donuklaşır ki tamamen donuk ve duygusuz gözükürler. Bu şoka maruz kalan insanlar bir süre kendilerini uyuşmuş, hatta adeta yaşamdan kopmuşçasına hissederler. Bunun yanında bir alternatif daha var ki, olayın şokunda olan insanların, olayı hiç yaşamamış gibi hissetme ihtimallerinin de olması. Demin bahsettiğimiz gibi ilk şoktan sonra herkes tabi ki aynı tepkileri göstermeyebilir. Korku, endişe, suçluluk, pişmanlık, öfke, karamsarlık, panik, çaresizlik ve utanç gibi duygular, depremden sonra insanlarda görülen normal tepkilerdir. Bu duygular çok yoğun bir şekilde görülmektedir.

DEPREMİN İNSANLARA ETKİSİ NASIL OLUR?

Normal olarak olayın etkisi altında kalındığı için olay, yaşananlar sürekli anlatılmak istenir. Yaşananları anlatmak, kişinin içini dökmesine yardımcı olacağı için, bu konuda kesinlikle çekinilmemesi gerekmektedir. Bununla birlikte her an tekrardan deprem olacakmış gibi bir korku ve panik durumu da büyük oranda söz konusu olur. İştah kesilir, uyku düzeni gider. Ama güçlü kalmak, yakınlarınıza yardım etmek için elden gelindiğince iyi beslenmek ve dinlemenin çok önemli olduğunu sizlere hatırlatmam gerek. Bunların yanı sıra fiziksel olarak da etkiler görülebilir. Örneğin, baş, göğüs ağrısı veya bulantı gibi rahatsızlıkların görülmesi normaldir. Tekrar tekrar üstüne bastığım; ‘’Herkesin tepkisi farklıdır’’ konusu, çok önemlidir. Kimi insanlar olayın sıcağıyla tepkisini gösterirken bazıları aylar hatta yıllar sonra bile olayın etkisine maruz kalabilir. Bazı insanların olayın etkisini hızlı bir şekilde atlattığını, bazılarının ise uzun zaman atlatamadığını görürüz. Bütün bunlar zor bir süreç farkındayım ama hiç merak etmeyin atlatacaksınız. Umudunuzu yitirmeyin.

DEPREM SÜRECİNDE KENDİNİZE VE AİLENİZE NASIL YARDIMCI OLURSUNUZ?

Bu zorlu dönemi atlatmak için kendinize ve ailenize mutlaka zaman tanıyın. Hemen hallolacak bir mesele olmadığı ortada. Sabırlı olun ve duygularınızı paylaşmaktan asla çekinmeyin. Bir şeylerle oyalanmaya çalışın. Örneğin, diğer depremzedelere yardımcı olmak gibi. Böyle yaparak hem kendinizi oyalamış hem de iyilik yapmış olacaksınız. Bu sizi iyileştirmeye katkı sağlayacaktır.

ÇOCUKLARA NASIL YAKLAŞILMALI?

Bu süreçte çocuklarla daha fazla zaman geçirmekte fayda var. Olayın etkisiyle çocuğunuz yanınızdan hiç ayrılmak istemeyecektir. Bunu gayet normal karşılayıp onlara sarılın, elini tutun, üstlerine düşün. Bu onlara çok iyi gelecektir. Rahatlamalarına katkı sağlayacaktır. Çocukların üzerinde bulunan yoğun endişe, korku ve stresten dolayı onlara elinizden geldiğince oyun oynama imkanı sunmalısınız. Örneğin, çocukların, yaşadıklarını resme dökmesi de psikolojik açıdan onlar için güzel bir gelişme yaratabilir. Kısacası onlara, hayatın normale döndüğü duygusunu aşılayın.

BAŞA ÇIKMANIN ÖNEMİ

Bir kişinin önemli bir stresten kurtulma kapasitesini belirleyen önemli faktörler arasında; kişinin önceki başa çıkma becerileri, strese saplanıp kalmaması, kişinin stres kaynağına ve geleceğe olan yaklaşımı gibi olaylar yer almaktadır. Buradaki başa çıkma becerileri büyük önem taşır. Bu noktada, kişilerin yanlış kabullenmeleri ve bilgilendirilmenin öğrenilmesi ve düzeltilmeye çalışılması gerekir. Topluma, başa çıkma becerilerinin önceden öğretilmesi büyük önem taşımaktadır. Çünkü sorunlarla karşılaşıldığında daha rahat aşabilmenin önü açılacaktır.